CHƯƠNG 3 : KẾ HOẠCH CHIẾN TRANH VÀ QUÁ TRÌNH ĐIỀU QUÂN

1.Địa hình tác chiến

Khu vực  chiến trường chiến chiến tranh sẽ bao gồm toàn bộ lãnh thổ Pháp ,Bắc Đức, Bayern , Würtemberg và Baden , vùng biển dọc bờ Bắc Pháp và Phổ . Vì quân đội Pháp không có ưu thế về quân số nên các cuộc đổ bộ lên bờ biển Phổ không thể diễn ra , các trận hải chiến cũng diễn ra với quy mô hạn chế bởi hải quân Hải Đức có lực lượng tương đối yếu nên chủ yếu xoay quanh việc các Tuần dương hạm Pháp bao vây phong tỏa các cảng biển cũng như bắt giữ các tàu vận tải của Đức . Do đó khu vực tiến hành tác chiến trên thực tế trong các chiến dịch mùa  Hè gồm đường biến giới phía Đông của Pháp ,  khu vực sông Rhine  giữa  Lauterburg và Strasburg , các tuyến đường sắt Paris - Strasburg và Paris - Brussels.



Vùng Đông Bắc nước Pháp có địa hình đa dạng với sự kết hợp của đồng bằng rộng lớn, thung lũng xanh tươi và những dãy đồi thấp. Khu vực này bao gồm 3 tỉnh Lorraine, Alsace và Champagne, nổi bật với các cánh đồng nho bạt ngàn và hệ thống sông ngòi chằng chịt, như sông Meuse và sông Moselle. Đồi Ardennes ở phía bắc mang lại một cảnh quan rừng rậm và địa hình gồ ghề, trong khi dãy Vosges ở phía đông tạo nên những ngọn núi thoai thoải được bao phủ bởi rừng thông và sồi. Các thung lũng giữa núi và đồng bằng tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, đặc biệt là trồng nho và sản xuất rượu vang. Nhờ vị trí chiến lược gần biên giới Đức, vùng Đông Bắc cũng là nơi diễn ra nhiều trận chiến lịch sử quan trọng. Địa hình nơi đây được chia thành hai phần bởi dãy núi Vosges thành một phần phía đông và một phần phía tây. Dãy núi bắt đầu từ khu vực  Belfort và kết thúc ở Donnersberg, trên sông Nah và ngăn cách  với Hundsrück. Đỉnh và đèo của dãy núi đều cao hơn ở phía nam so với  phía bắc. Giữa biên giới với Rheinische Bayern ở phía bắc và tuyến đường sắt Strasburg - Paris ở phía nam chỉ có  các ngọn núi thấp không cao quá 400m so với mặt nước biển và không quá 300m so với vùng đồng bằng Alsace.

Nằm ở phía đông của dãy Vosges là vùng  đồng bằng Alsace trải dài, được tưới mát bởi nhiều dòng suối nhỏ chảy từ núi đến sông Rhine . Đồng bằng Alsace nằm ở phía đông vùng Đông Bắc nước Pháp, kéo dài dọc theo thung lũng sông Rhine và được bao bọc bởi dãy núi Vosges ở phía tây và Rừng Đen (Schwarzwald) chạy dọc sông Rhine ở phía đông. Đây là một vùng đồng bằng rộng lớn và bằng phẳng, với đất đai màu mỡ nhờ phù sa bồi đắp từ sông Rhine, tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, đặc biệt là trồng nho và sản xuất rượu vang nổi tiếng. Hệ thống sông ngòi dày đặc, bao gồm sông Ill và các nhánh của sông Rhine, cung cấp nguồn nước dồi dào cho vùng. Địa hình thấp và thoải của Alsace, kết hợp với khí hậu ôn hòa, đã biến nơi đây thành một vùng canh tác trù phú và là trung tâm sản xuất rượu vang hàng đầu của Pháp. Đồng bằng Alsace không chỉ giàu tài nguyên thiên nhiên mà còn đóng vai trò quan trọng về mặt giao thương và lịch sử nhờ vị trí giáp biên giới với Đức và Thụy Sĩ.

Nằm về phía tây của Vosges là cao nguyên  Lorraine trải dài đến tận Meuse, khu vực nằm giữa Vosges và sông Moselle có độ cao khoảng từ 150  đến 200m so với mực nước biển . Tỉnh Lorraine ở Đông Bắc nước Pháp có địa hình đa dạng, bao gồm đồng bằng rộng lớn, thung lũng sông màu mỡ và các vùng đồi núi thấp. Các thung lũng lớn như sông Meuse, Moselle và Sarre uốn lượn qua vùng này, tạo nên những dải đất phù sa thích hợp cho nông nghiệp. Phía bắc Lorraine là vùng đồi Ardennes với địa hình rừng rậm và cao nguyên đá vôi nhấp nhô, trong khi phía đông được bao bọc bởi dãy núi Vosges với các đỉnh núi cao và rừng rậm rạp. Các sườn núi thoai thoải ở đây thuận lợi cho việc trồng nho và sản xuất rượu vang. Lorraine cũng nổi tiếng với các mỏ than và quặng sắt, đặc biệt quanh khu vực Thionville và Metz, từng là trung tâm công nghiệp quan trọng của Pháp. Nhờ vị trí chiến lược giáp Đức, Bỉ và Luxembourg
Nằm bên bờ trái sông Moselle, giữa Frouard và Thionville là khu vưc địa hình nhấp nhô có thể lên đến độ cao 300m so với mặt nước biển và thấp  xuống khi tiến về sông Meuse. Trong số  các dòng chảy chảy xuống từ sườn  đông Vosges và chảy qua đồng bằng sông Rhine là sông Laute ,  tạo thành ranh giới giữa Đồng bằng sông Rhenin  và  vùng Alsace. Sông Moselle nằm ở phía Tây dãy Vosges . Với thượng nguồn từ Ballon d'Alsace, chảy từ đó về phía bắc bởi núi Remire, Epinal, Toul, Frouard, Metz, Thionville và Trèves xuyên qua biên giới và đến Koblentz, nơi nó nhập dòng chảy vào sông Rhine. 

Một số phụ lưu hũu ngạn Moselle gồm dòng chảy từ  Vosges và hợp lưu tại Frouard là sông  Meurthe; sông Saar chảy từ  Saarburg, Sarralbe, Saargemünd, Saar brück, Saarlouis và đổ vào Moselle gầnTrèves. Xa hơn nữa là  sông Seille chảy từ cao nguyên Lorraine và hợp dòng chảy với  Moselle tại pháo đài Metz  . Sông Nied có hai phụ lưu, chảy dọc từ Pháp sang Đúc , từ Lorraine và chảy vào Saar. Vùng cao nguyên  Lorraine hạ thấp về phía tây và trồi lên gần Meuse và chính từ lưu vực này, Moselle nhận được các phụ lưu của mình ở phía tả nahjn. Gần kh vực tuyến  đường sắt Strasburg-Paris, các sông Moselle và Meuse chảy gần nhau nhất và càng tách xa nhau khi chảy  về phía bắc. Các con đèo quan trọng nối đồng bằng Alsace qua dãy Vosges với vùng đồi núi Lorraine , gồm:

- Đèo  Bitche : Các con đường từ Weissenburg và từ  Hagenau  hợp nhất tại Bitche và tiến xuống Saargemünd . Pháo đài  Bitche nằm ở phía Bắc giao lộ Weissenburg-Hagenau , đặt trên một ngọn đồi cao 50m  . Trong lịch sử của nó  , pháo đài này từng được Công tước Brunswick sử dụng để chống lại tướng Wartensleben vào năm 1793 trong chiến tranh Liên minh thứ nhất . Quanh pháo đài là thị trấn Bitche với khoảng 3000 dân cư .

- Đèo La Petite-Pierre , chạy từ Hagenau đến Saar .  Với lâu đài Château de La Petite-Pierre nằm ở phía Nam con đường

-  Đèo Phalsbourg , chạy từ Strasburg đến Fenestrange theo một hướng và chạy đến thượng Saarburg theo hướng còn lại . Thị trấn Phalsbourg với dân số khoảng 4000 người được che chắn xung quanh bởi một lớp tường thành kiểu Vauban . Về mặt quân sự thị trấn này nằm cách tuyến đường Strasburg- Paris  2 dặm về phía Nam , quá xa và quá nhỏ để có thể tổ chức đồn trú lâu dài  , gây ảnh hưởng lên tuyến tiếp vận của kẻ thù 

- Nằm giữa Bithce và La Petite-Pierre là con đèo nhỏ hơn đi qua lâu đài  Lichtenberg dẫn từ Hagenau đến Saargemünd .

Ngoài các công trình , pháo đài chắn ngang các ngã đường đi qua dãy  Vosges,còn có các pháo đài có quy mô lớn như Strasbourg trên sông Rhine, Marsal trên Seille, Toul, Metz và Thionville trên Moselle sẽ gây ra nhiều sự khó chịu cho tuyến hậu cần Đức khi các chiến dịch tấn công được đẩy sâu vào nội địa Pháp  .  Strasbourg trước đây là khu thành Argentoratum do đế chế La Mã xây dựng vào năm 12 trước Công Nguyên. Argentoratum có nghĩa là ''thành phố bên dòng sông''. Khi đế chế La Mã sụp đổ, thành Argentoratum mất vị thế quan trọng. Năm 496, trên mảnh đất này, người Đức xây dựng một thành phố mới với tên gọi Strateburgum ''thành phố pháo đài''. Vào thời Trung Cổ, thành phố phát triển thịnh vượng cả về kinh tế và văn hóa. Năm 1681, dưới thời vua Louis XIV trị vì, Pháp chiếm được thành phố và phiên âm tên thành phố sang tiếng Pháp là Strasbourg. Mặc dù Strasbourg thuộc về tay Pháp nhưng tiếng Đức vẫn là ngôn ngữ phổ thông và thành phố vẫn chịu nhiều ảnh hưởng từ văn hóa Đức. Sau này, Napoléon đã biến Strasbourg thành thành phố chiến lược trong công cuộc chinh phục châu Âu.

Marsal là một pháo đài lục giác đơn giản không có quá nhiều giá trị khi không nằm gần bất kì tuyến đường sắt chiến lược nào .   

Thị trấn Toul nổi tiếng với các nhà thời đẹp đẽ hơn là các công trình pháo đài , có khoảng 8000 cư dân sinh sống tại đây . Các bức tường thành được xây thành 9 cạnh và không cần đến các cộng sự xây riêng bên ngoài .  Với vị trí nằm gần tuyến đường sắt Strasburg- Paris , đây là một pháo đài có tầm quan trọng lớn

- Thionville với phần lớn của thành phố nằm bên bờ trái sông Moselle từng là một địa điểm nghỉ dưỡng ưa thích của Charlemagne , có khoảng 8000 cư dân sinh sống . Quanh thành phố được xây dựng các bức tường thành thiết kế bởi Vauban và Cormontaigne . 2 Cộng sự lớn và các mống lồi thiết lập thành mạng lưới các đầu cầu quan trọng bên bờ phải Moselle .

- Metz , một pháo đài quy mô lớn khác nằm trên dòng chảy Moselle nằm dưới khúc rẽ nhánh của dòng sông khoảng 2000m , một loạt các dòng chảy nhỏ khác cũng hợp vào Moselle ngay tại Metz  do đó 3 hòn đảo được hình thành gồm St. Simphorien , du Sauley và  Chambière . Các công trình pháo đài xây tại thành phố được thiết kế bởi Cormontaige nổi bật với 2 cộng sự lớn De la Moselle và Bellecroix . Cộng sự de la Moselle

Vùng Champagne, có địa hình chủ yếu là đồi thấp và cao nguyên thoai thoải, được bao phủ bởi lớp đất đá vôi giàu khoáng chất. Đặc điểm nổi bật của vùng là các cánh đồng nho bạt ngàn trải dài trên những sườn đồi mềm mại, đặc biệt tập trung ở khu vực Montagne de Reims, Côte des Blancs và Vallée de la Marne. Các thung lũng sông, như sông Marne, cắt ngang qua vùng, tạo nên những dải đất màu mỡ và cung cấp nguồn nước quan trọng cho nông nghiệp.

2. Quá trình chuẩn bị của Pháp

2.1 Kế hoạch chiến tranh của Pháp

Sau chiến thắng của Phổ tại Königgrätz (3.7.1866) thì cách đó không xa ở phía Tây , Pháp - một cường quốc ở châu Âu lục địa từng đánh bại Nga và Áo trong hai cuộc chiến trước đó nhận ra quyền ảnh hưởng của mình đối với vùng lãnh thổ ở tả ngạn Rhine đã nằm hoàn toàn trong tay Phổ nên không thể giấu nổi không khí thù địch của mình đối với Phổ nữa . Hoàng đế Napoleon III nhận ra mình đã bị Bismarck đánh lừa nhiều lần về vấn đề tả ngạn Rhine . Bản thân người Pháp vẫn chưa quên trận thua tại Waterloo vào năm 1815 trước liên quân Anh-Phổ .

Chính vì thế mà cuộc chiến tiếp theo giữa Pháp và Phổ chỉ còn là vấn đề thời gian . Kể từ giờ phút này thì Louis Napoleon luôn luôn nghĩ đến chiến tranh và làm cách nào để đánh bại được Phổ .

Vào ngày 22.8.1866 , Thiếu tướng Lebrun nhận lệnh tăng cường sức mạnh quân đội Pháp , nhưng không được tiêu tốn quá nhiều ngân sách . Một hội đồng gồm các Thống chế và tướng lĩnh , đứng đầu bởi Napoleon nhằm nghiên cứu tình hình quân sự đã được lập ra . Thống chế Niel trở thành bộ trưởng chiến tranh Pháp , ông đã cho áp dụng một vài thay đổi, ví dụ như trang bị súng trường Chassepot hay áp dụng hệ thống nghĩa vụ quân sự giống với Phổ  . Tuy nhiên do thiếu hụt  ngân sách cũng như chiến tranh đến quá sớm , vào năm 1870 nên hầu như những thay đổi của Niel đều không có bất kỳ ảnh hưởng đáng kể nào . Niel qua đời vào năm 1869 , kế nhiệm ông là Thống chế Le Bœuf .

Do quân đội Pháp không có cơ quan nào có chức năng tương tự như Bộ tổng tham mưu quân đội hoàng gia Phổ nên không có bất kỳ kế hoạch chiến tranh thống nhất nào được soạn sẵn từ thời bình mà chỉ khi có khủng hoảng chính trị thì hội đồng quân sự sẽ tổng hợp ý kiến từ các tướng lĩnh .

Về tình hình chiến lược

 

Sau cuộc khủng hoảng về vấn đề Luxembourg vào năm 1867 thì Pháp và Phổ đã gần như rơi vào chiến tranh thì Napoleon III tức tốc giao cho các tướng lĩnh và bộ trưởng chiến tranh Niel nhiệm vụ chuẩn bị cho cuộc chiến tiếp theo .

Theo báo cáo ''Thành phần của các tập đoàn quân'' được soạn bởi Thống chế Niel và Thiếu tướng Lebrun vào tháng 1 năm 1868 (hoàn thành khoảng 6 tháng sau đó) thì với 498 978 quân nhân cùng 918 thì Pháp có thể lập thành 3 tập đoàn quân cùng Vệ binh đế chế và 2 quân đoàn dự bị .  Tất nhiên con số này là quá lạc quan và sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy quan trọng trong cuộc chiến .

Trước đó , một ngày sau trận Könniggrätz , Đại tá Stoffel - tùy viên quân sự Pháp tại Berlin sau khi biết được sức mạnh quân sự của Phổ liền viết thư về Paris cảnh báo rằng quân đội Phổ không những có quân số đông mà còn có tốc độ vũ trang nhanh khủng khiếp .  Khoảng 3 năm sau đó vào ngày 12.8.1869 thì Stoffel tiếp tục cảnh báo :

''Chúng ta phải lưu tâm tới điều này : Ta sẽ không gây bất  ngờ cho Phổ đâu . Lực lượng quân sự của họ … chỉ mất 20 tới 25 ngày là đủ để tập trung vài tập đoàn quân , mỗi tập đoàn quân có quy mô 100 000 người sát biên giới của chúng ta. ''

Vào ngày 28.2.1870 thì Stoffel lạid tiếp tục cảnh báo :

''Tôi thật sự kinh hoàng khi người hàng xóm của chúng ta là một cường quốc đối thủ sẽ đặt chúng ta vào tình thế không mấy dễ chịu , khi họ có một tổ chức có trong tay 900 000 quân nhân , tất cả đều đã được huấn luyện chiến đấu . Tôi nhắc lại : tất cả đều đã được huấn luyện chiến đấu ; tôi không nói đến vệ binh quốc gia hay vệ binh cơ động* mà các chiến sĩ đã phục vụ tại ngũ trong vòng 3 năm , sau khi rời ngũ thì họ tiếp tục được gọi đi tập trận hằng năm cho tới khi 32 tuổi mới dừng . Như vậy chúng ta có quá nhiều bất lợi trước họ , liệu ta sẽ chiến đấu như nào với chỉ vài trăm nghìn người chống lại một đội quân to gấp đôi gấp ba lần ?''

*Vệ binh quốc gia ám chỉ Landsturm , Vệ binh cơ động ám chỉ Landwehr được Stoffel đổi thành thuật ngữ Pháp cho dễ hiểu .

Lo lắng của Thượng tướng Ducrot

Khi Phổ đang đánh nhau với Áo và phần còn lại của Liên bang Đức vào mùa hè năm 1866 thì một trong những tướng lĩnh bày tỏ quan ngại và Thượng tướng Ducrot , khi ấy đang là tư lệnh Quân khu 6 tại Strassbourg . Ông nhìn ra được những sự yếu kém của quân đội Pháp so với quân đội Phổ nên đã bí mật viết thư gửi cho Nam tước Phillipe de Bourgoing , một quan thị tùng của Hoàng Đế vào ngày 18.6.1866 :

''Nếu cứ tiếp tục thế này thì chắc chắn ta sẽ gặp tai họa . Nếu Phổ giành thắng lợi thì họ sẽ không biết ơn vì Pháp đã giữ thế trung lập đâu , thay vào đó thì họ sẽ sắp xếp lại Đức theo ý muốn của họ , mặc kệ cho yêu cầu về lợi ích của ta theo thỏa thuận . Nếu như Phổ thua trận thì chắc chắn họ cũng sẽ đánh ta , nhằm mục đích lấy lại danh dự trong mắt các bang quốc Đức còn lại . Tôi thù ghét ý kiến của dân chúng bởi họ những ý kiến ấy đã làm mờ mắt Hoàng Đế bởi vì Ngài ấy không muốn bị mất mặt trước dân chúng nên đã đưa ra các chính sách sai lầm , có lẽ sẽ dẫn đến tương lai không mấy tốt đẹp cho chúng ta ! …''

Tuy nhiên sau đó thì Phổ đã hạ gục chủ lực quân Áo tại Königgrätz , Ducrot đã viết thư cho người thân của mình :

''Hôm nay nếu tôi im lặng thì nghĩa là tôi yếu đuối và hèn nhát , nhưng nếu tôi có cơ hội để tiếp cận vị vua của ta thì tôi sẽ không làm điều đó thậm chí nếu buộc phải chịu nhục nhã , bởi vì những sự kiện tiếp theo sẽ sớm chứng minh tôi đúng. ''

Ở đây Ducrot đang ám chỉ về lá thư của ông viết vào ngày 9.6

''Trong mọi trường hợp thì tôi đã sẵn sàng , một khi nhận được thông báo chính thức thì tôi sẽ sẵn lòng đến gặp Bệ Hạ Hoàng Đế toàn Nga . Tôi luôn tin rằng chỉ có liên minh giữa Nga và Pháp mới vững bền…''

Vào tháng 3 năm 1867 thì Ducrot tiếp tục bày tỏ sự lo lắng của mình trước tốc độ vũ trang khủng khiếp của Phổ trong chiến tranh năm 1866 :

''Vào ngày 8 tháng 5 năm 1866 khi chính phủ Phổ ban hành lệnh tổng động viên thì vào ngày 19 tháng 5 toàn bộ các quân đoàn đã chờ sẵn ở biên giới . Chỉ trong vòng 14 ngày , một đạo quân từ 240 000 người đã tăng thành 490 000 người , tất cả đều được trang bị đầy đủ …'' 

Nhận xét về tình hình chiến lược của Thượng tướng Ducrot , 23.1.1868

Sau khi Thống chế Niel được bổ nhiệm làm Bộ trưởng chiến tranh thì Ducrot đã khôi phục lại một phần sự tin tưởng của mình đối với Hoàng Đế . Theo nhận xét của Ducrot thì quân đội Pháp có những lợi thế sau đây nếu so với quân đội Phổ :

- Pháp có đầy đủ quân trang , dù số lượng các binh sĩ ít hơn nhưng có chất lượng huấn luyện tốt hơn và có thể nhanh chóng tập hợp ở biên giới trước chủ lực quân Phổ .

Tuy nhiên cũng có một vài điểm mà Pháp nên học hỏi từ quân đội

''Thứ khiến quân đội Phổ mạnh tới mức vậy cũng là điều duy nhất mà tôi ngưỡng mộ họ , đó là tổ chức quân đoàn , sư đoàn và lữ đoàn vào thời bình  , thứ giúp họ có thể vũ trang với tốc độ cực kỳ nhanh khi chỉ trong vòng 48 giờ kể từ lệnh tổng động viên thì họ đã có thể tập trung 120 000 người gần Mainz và Koblenz . Trong khi ta cần phải mất nhiều tuần để làm điều tương tự. ''

Kế hoạch của Thượng tướng Frossard , 1867 (phòng ngự)

Cho rằng Phổ sẽ xâm lược Pháp , nhưng khó có khả năng họ sẽ xâm lược qua Bỉ hay thượng Alsace mà hướng tiến công có lẽ sẽ nằm ở đâu đó giữa sông Rhine và sông Moselle (Mosel) , nói cách khác là vùng hạ Alsace và Lorraine . Trong lịch sử Pháp thì khu vực này đã nhiều lần trở thành chiến trường , mọi cuộc xâm lược từ Đức vào Pháp đều đi qua hướng này (nếu họ không muốn xâm phạm lãnh thổ Bỉ và Hà Lan) . Theo ước tính của Frossard thì vào giai đoạn đầu chiến tranh Phổ sẽ có 470 000 quân , trong đó :

-160 000 trong số đó sẽ tập trung trên sông Saar
-80 000 quân ở hạ Alsace
-230 000 quân còn lại làm dự bị ở đâu đó ở phía sau

Để đối phó thì Pháp cần phải triển khai :
- Tập đoàn quân sông Rhine với cánh phải gồm 60 000 người ở Strassbourg và cánh trái gồm 60 000 người ở hạ Alsace .
- Tập đoàn quân sông Moselle gồm 140 000 người đối diện thị trấn Saarbrücken của Phổ với 1 quân đoàn ở hướng Thionville .
- Tập đoàn quân dự bị gồm 120 000 người ở doanh trại Châlons và doanh trại Reims mới xây dựng .
- Tập đoàn quân dự bị Paris gồm 90 000 người gồm Vệ binh cơ động và các đơn vị đồn trú ở thủ đô .

Cho rằng địch sẽ lấy Landau và Gemmersheim làm căn cứ hoạt động sẽ từ đây tấn công dọc theo dãy Vosges , đoạn ở giữa Wissembourg và sông Rhine thì Tập đoàn quân ở hạ Alsace sẽ phòng ngự với cánh phải đặt ở Lauterbourg còn cánh trái đặt ở Wissembourg , đây là vị trí mà quân cộng hòa từng chiến đấu chống lại Áo vào năm 1793 . Các cộng sự dọc sông Lauter vẫn còn tồn tại nên có thể tận dụng để làm tuyến phòng thủ (phòng tuyến Lauter) . Tuy nhiên phòng tuyến này có một điểm yếu là địch có thể dễ dàng bọc sườn từ bên cánh phải ở hướng Rastatt . Trong trường hợp đó thì tập đoàn quân này buộc phải xoay cánh phải về phía đông đồng thời cố gắng bám chặt Lembach để giữ liên lạc với tập đoàn quân ở Moselle cũng như nội địa Pháp .

Từ Lemberg thì có một con sông gọi là sông Sauer chảy qua dãy Vosges , qua làng Wœrth , qua rừng Haguenau và hợp dòng với sông Rhine .  Tập đoàn quân hạ Rhine sẽ đứng sau con sông này để phòng ngự , trong trường hợp thua trận thì họ có thể dễ dàng rút lui về phía tây qua Bitche . Vị trí đánh trận ''magnifique'' của cánh phải sẽ nằm ở làng Wœrth và làng Frœschwiller . Tại đây thì lực lượng phòng ngự sẽ được che chắn ở phía trước bởi sông Sauer , bên tay phải bởi rừng Haguenau và bên tay trái bởi dãy Vosges . Với khoảng trống trước mặt kéo dài tới 9-10km thì có thể tận dụng ưu thế của súng trường Chassepot . Nơi đây cũng từng là chiến trường vào năm 1793 khi quân Áo phòng ngự ở hướng ngược lại . Nếu trận chiến quyết định nổ ra tại Wœrth thì cánh trái có thể gửi 1-2 sư đoàn để tới tiếp viện trong vòng 1 ngày .

Đối với Tập đoàn quân sông Moselle thì lực lượng này sẽ chặn đường quân Phổ tiến công từ Mainz và Koblenz . Tập đoàn quân sẽ bố trí 80 000 quân ở giữa Sarreguemines và St.Avold bên cánh phải và 60 000 quân còn lại ở phía trước Thionville . Mục tiêu của Phổ có thể làm tuyến Metz-Nancy-Luneville , đạo quân này sẽ chạm trán với cánh phải ở St.Avold . Vị trí đánh trận trước thị trí St.Avold là một vị trí ''magnifique'' , bởi vì khu vực này có địa hình rừng rậm và nằm cao hơn so với vùng đồng bằng hẹp chạy dọc sông Saar nên có thể tận dụng hỏa lực của súng trường Chassepot để gây thương vong cho địch .(chính Frossard sẽ chỉ huy quân đoàn của mình đánh trận tại vị trí này vào năm 1870)  . Trong trường hợp vào đầu chiến tranh nếu địch chưa thể tập trung một đạo quân tới khu vực này trước tập đoàn quân Moselle thì họ có thể tung đòn phủ đầu về thị trấn Saarbrücken nhằm quấy rối quá trình tập trung của địch (Frossard cho rằng quân Phổ sẽ tập trung đâu đó quanh thị trấn Saarbrücken) . Đối với lực lượng tại Thionville thì họ sẽ đối đầu với quân Phổ tấn công từ hướng Trier , lấy sông Cannner làm phòng tuyến , sườn trái đặt ở Kœnigsmacker , sườn phải đặt ở Luttage và Homburg . Đây cũng là một vị trí ''magnifique'' khác bởi vì các đơn vị phòng thủ trên các quả đồi Elzange , Inglange , Buding và Elsing có thể thoải mái dội hỏa lực súng trường xuống đầu địch .  Trường trường hợp quân Phổ tiến từ Luxembourg để đánh Thionville thì cánh trái của tập đoàn quân Moselle sẽ rút lui về Fontoy ở sau sông Moselle .

Phần lớn kế hoạch của Thượng tướng Frossard sẽ được áp dụng vào năm 1870 .

Bổ sung của Thống chế Bazaine về kế hoạch của Thượng tướng Frossard

 

Sau khi đã nghiên cứu tuyến đường rút lui của Tập đoàn quân sông Moselle thì cánh phải sẽ rút về sau sông Seille  , đối diện Marsal . Triển khai một đơn vị đến Sarrebourg để thiết lập đường liên lạc với Tập đoàn quân hạ Rhine tại Phalsbourg . Sườn trái của Tập đoàn quân sông Moselle sẽ đặt tại thành phố Metz .

Ngoài ra Thống chế Bazaine còn bình luận về 4 nhận xét về chiến lược của Frossard :

(1) Các tập đoàn quân phòng ngự của Pháp trước tiên sẽ cản đường địch từ mặt chính diện

Bazaine : ''Tôi thì có quan điểm ngược lại''

(2) Nhưng địch hiểu rõ khu vực biên giới của Pháp có rất nhiều vị trí đánh trận tốt nên nếu chỉ đánh từ mặt chính diện thì sẽ không thể thắng được nên địch sẽ cố gắng đánh vào sườn hoặc từ sau lưng

Bazaine : ''Tôi đồng ý với quan điểm này''

(3) Không nghi ngờ gì nữa , bởi vì địch có lợi thế về quân số nên chắc chắn họ sẽ tấn công theo kiểu này . May thay thì quân Phổ ngày nay không có lợi thế đó.

Bazaine : ''Ảo tưởng !''

(4) Chính phủ hoàng gia không thể nào cứ thế mà bỏ các vùng Alsace , Lorraine và Champagne bị xâm lược mà không đánh một trận ra hồn trước dân chúng được .

Bazaine : ''Phải rồi , nhưng với điều kiện chiến thuật đủ tốt''

Kế hoạch chiến tranh của Đại công tước Albert , 1870

Hoàng Đế nói với Lebrun vào tháng 11 năm 1869 rằng Lebrun có thể phải cân nhắc tới việc lập một kế hoạch tác chiến có sự tham gia của Ý và có thể là cả Áo .

Vào tháng 3 năm 1870 , Đại công tước Albert xứ Áo đến thăm Napoleon III , sau đó tham quan các doanh trại và pháo đài của quân đội Pháp trong khi đàm phán với Hoàng Đế . Tới cuối tháng 4 thì Albert xác nhận với Lebrun rằng ông đã đồng ý lập một kế hoạch tác chiến chung giữa Pháp và Áo . Người được Hoàng Đế giao nhiệm vụ này sẽ là Lebrun . Vào ngày 19.4.1870 thì Lebrun đã tham dự một hội nghị cùng với Napoleon III , Thống chế Le Bœuf , Thượng tướng Frossard và Thiếu tướng Jarras . Hoàng Đế giải thích ý tưởng mà Đại công tước Albert đã đề xuất như sau :

1 tập đoàn quân của Áo , 1 tập đoàn quân của Ý và 1 tập đoàn quân của Pháp , tổng cộng 300 000 người sẽ đồng thời xâm lược các bang quốc nam Đức.  Sau đó  :
- 40 000 quân Ý chiếm đóng München
- Quân Pháp đóng quân trên sông Saar ở hạ Alsace
-Quân Áo ở giữa Egra và Pilsen

Sau khi đến Wien vào ngày 6.6 thì Lebrun đã gặp lại Đại công tước Albert vào ngày hôm sau và hai người tiếp tục gặp nhau vào các ngày 8 , 9 , 13 và 14 của cùng tháng đó để bàn tiếp về vấn đề này . Các điểm chính được đưa ra để bàn là như sau .

Theo Thống chế Le Bœuf thì quân Pháp sẽ tập trung ở biên giới trong vòng 4 ngày với ít nhất 400 000 người (quá lạc quan) . Vấn đề khó khăn nhất là làm thế nào để hội quân với Áo và Ý .

Theo Đại công tước Albert thì quân đội Áo cần ít nhất 42 ngày để vũ trang , Ý cũng cần một khoảng thời gian như vậy . Mà việc xâm lược các bang quốc nam Đức phải diễn ra nhanh chóng trước khi chủ lực quân Phổ xuất hiện trên chiến trường nên vào đầu chiến tranh chỉ có một mình Pháp là đánh được . Trong khi Pháp đang tấn công thì Áo và Ý khi ấy sẽ tạm thời trung lập để ép Phổ giữ một phần lực lượng ở biên giới nhằm đề phòng . Ngay khi có tuyến bố chiến tranh thì Áo sẽ lập tức giúp đỡ Pháp bằng 2 quân đoàn với sức mạnh thời bình (1 ở Pilsen , 1 ở Olmütz) .

Để đổi lại việc nhận được sự trợ giúp từ Áo thì kế hoạch sẽ phải do chính Đại công tước Albert soạn ra , ông chỉ cần 8 ngày là soạn xong và sẽ bí mật gửi đến Paris cho Napoleon III tham khảo .

Vào ngày 23.6 thì Lebrun về báo cáo với Hoàng Đế ở Điện Tuileries , khoảng hơn 1 tuần sau đó thì kế hoạch của Áo cũng tới Paris . Napoleon không hoàn toàn hài lòng với kế hoạch này bởi ông muốn cả Áo và Ý phải tuyên chiến với Phổ vào cùng ngày với Pháp . Kế hoạch của Albert là như sau :

Vào ngày thứ 16 kể từ khi có lệnh tổng động viên thì quân Pháp sẽ tràn vào biên giới Phổ , các đơn vị từ Algeria khi ấy vừa cập cảng sẽ bắt đầu hành quân đến mặt trận để tham gia cùng với đồng minh . Trong vòng 6 tuần tiếp theo khi Áo và Ý đang vũ trang thì Pháp sẽ tiến hành chiến dịch một mình .

Quân đội Pháp sẽ tổ chức thành 2 tập thành quân:
- Tập đoàn quân 1 (chủ lực) gồm 5 quân đoàn hay 16 sư đoàn bộ binh sẽ hoạt động ở hữu ngạn sông Rhine , tiến công về Stuttgart và Nuremberg .
- Tập đoàn quân 2 gồm 3 quân đoàn hay 9 sư đoàn bộ binh sẽ hoạt động bên sườn trái tại đồng bằng Palatinate .

Áo sẽ tổ chức 1 tập đoàn quân với quy mô 23-24 sư đoàn , tập trung ở vùng núi Böhmen trong vòng 6 tuần kể từ khi có lệnh tổng động viên .

Ý sẽ tổ chức một đạo quân với tổng cộng 100 000 người trong khoảng thời gian tương tự , 50 000 trong số đó sẽ tiến công từ Tyrol vào biên giới Bayern .

Địa điểm hội quân giữa Pháp và Áo : Nuremberg , sau đó liên quân Pháp-Áo  sẽ tấn công dọc qua Vương quốc Sachsen , tại nơi đây thì trận chiến lớn đầu tiên với chủ lực của Phổ có thể sẽ diễn ra . Tổng hợp lại thì Pháp và Áo sẽ có gấp đôi quân số so với Phổ , bởi vì họ phải cắt một phần quân để đối phó với Tập đoàn quân 2 của Pháp tại Mainz .

Ở phía Bắc , Hải quân Pháp sẽ phối hợp với Hải quân Đan Mạch để thực hiện một cuộc đổ bộ nghi binh nhằm thu hút bớt quân Phổ khỏi chiến trường Sachsen .

Cuối cùng thì Đại công tước cho rằng nếu có chiến tranh thì nên bắt đầu chiến dịch vào mùa xuân bởi với sức mạnh quân sự của mình thì Phổ sẽ trụ được khá lâu , có lẽ sẽ phải đánh qua tới mùa đông năm sau .

Nhận xét về tình hình chiến lược của Lebrun , tháng 6 năm 1870

Phổ sẽ mất 3 tuần để vũ trang các quân đoàn . Tập trung các quân đoàn ngoài mặt trận mất thêm 1 tuần nữa . Ví dụ như Quân đoàn VIII. phải mất tới 3 tuần để tập trung sau sông Saar . Sau 4 tuần thì Quân đoàn VII. và Quân đoàn XI. sẽ hội quân tại đây ; sau 5 tuần thì tới lượt Quân đoàn X. và Quân đoàn IV.

Lebrun đoán rằng Phổ sẽ không xâm lược Pháp một khi chưa có đủ 8 quân đoàn , hoặc 270 tiểu đoàn bộ binh . Như vậy thì họ phải mất 7 tuần trước khi bắt đầu tấn công . Tính toán của Lebrun là dựa trên thông tin có được từ chiến tranh năm 1866 .

Tất nhiên những con số này là quá xa rời với thực tế  (theo tính toán của Đại úy Samuel gửi tới Đại tá Lewal thì quân đội Phổ chỉ cần 22 ngày là vũ trang xong các quân đoàn) .

Trước các thông tin mâu thuẫn về tốc độ vũ trang thực sự của quân đội Phổ thì có lẽ Napoleon III đã có hình dung không đúng về năng lực của địch trong vài ngày đầu tiên của chiến dịch . Thống chế Bazaine sau này nhớ lại rằng cả Napoleon III và Thống chế Le Bœuf đều rất tự tin và cho rằng lo lắng của Đại tá Stoffel lẫn Thượng tướng Ducrot là quá phóng đại bởi vì quân đội Pháp dù yếu hơn về số lượng nhưng vẫn sẽ đánh bại được địch .

 

Kế hoạch vũ trang của Thống chế Niel , 1868 (sửa đổi và triển khai vào tháng 7 năm 1870)

Trước không khí căng thẳng chính trị thì Hoàng Đế bổ nhiệm Thống chế Le Bœuf làm phó tướng còn Lebrun và Jarras làm Phụ tá phó tướng .  Le Bœuf không thề thay đổi bất kỳ kế hoạch vũ trang nào trong suốt 11 tháng làm việc của mình nên gần như toàn bộ kế hoạch vũ trang đều được soạn từ thời Thống chế Niel vào năm 1868 .

Theo đó thì 3 tập đoàn quân sẽ được thành lập :
- Tập đoàn quân 1 chỉ huy bởi Thống chế MacMahon , tập trung ở vùng Alsace
- Tập đoàn quân 2 chỉ huy bởi Thống chế Bazaine , tập trung ở vùng Lorraine
- Tập đoàn quân 3 chỉ huy bởi Thống chế Canrobert , tập trung ở doanh trại Châlons

Sẽ có một sở chỉ huy tối cao gồm Hoàng Đế , Phó tướng Le Bœuf , 2 Phụ tá phó tướng , các sĩ quan Aides-de-camp và sĩ quan hầu của Hoàng Đế đặt trên 3 tập đoàn quân này . Sở chỉ huy này sẽ chỉ đạo phương hướng tác chiến chứ không trực tiếp can thiệp vào quá trình tác chiến của 3 tập đoàn quân (tương tự với Sở chỉ huy tối cao của quân đội Phổ) .

Nhưng vì lí do nào đó mà tới ngày 11/7 thì Napoleon III đổi ý và quyết định sẽ không có 3 mà chỉ còn lại 1 tập đoàn quân duy nhất và tập đoàn quân này sẽ cho chính ông chỉ huy . Hãy tưởng tượng một tập đoàn quân có quy mô gần 300 000 binh sĩ chiến đấu , lớn nhất trong lịch sử quân sự ở Châu Âu . Vì sao Napoleon III lại ra quyết định này ? Có lẽ vì để thể hiện trước dân chúng ? Hay vì ông từng làm điều tương tự trong trận thắng tại Solferino ? Hoặc cũng có thể là ông làm theo nhận xét của Đại công tước Albert rằng nếu gộp lại thành một tập đoàn quân gồm các quân đoàn với 3-4 sư đoàn sẽ giúp giảm thiểu số lượng sĩ quan cần thiết . Sau chiến tranh thì Le Bœuf và Lebrun cho rằng ý của Hoàng Đế là như vậy .

Lực lượng này được đặt tên là Armée du Rhin - Tập đoàn quân sông Rhine.

7 quân đoàn và Vệ binh đế chế lập thành một tập đoàn quân duy nhất - Tập đoàn quân sông Rhine . Đây là tập đoàn quân có quy mô lớn nhất trong lịch sử quân sự Châu Âu . Cả 3 thống chế của Pháp đều chỉ huy các quân đoàn mạnh với biên chế 4 sư đoàn bộ binh : Thống chế MacMahon chỉ huy Quân đoàn 1 , Thông chế Bazaine chỉ huy Quân đoàn 3 , Thống chế Canrobert chỉ huy Quân đoàn 6 . Thượng tướng Frossard , người đã soạn kế hoạch tác chiến phòng ngự vào năm 1867 được bổ nhiệm làm chỉ huy Quân đoàn 2  ; Quân đoàn 4 chỉ huy bởi Thượng tướng Ladmirault ; Quân đoàn 5 chỉ huy bởi Thượng tướng de Failly ; Quân đoàn 7 chỉ huy bởi Thượng tướng Douay và Vệ binh đế chế chỉ huy bởi Thượng tướng Bourbaki .

Toàn bộ thông tin về vị trí của từng sĩ quan đã bổ nhiệm được Le Bœuf bí mật gửi đến cho các chỉ huy quân đoàn vào ngày 11.7 với thông tin hãy sẵn sàng tác chiến một khi nhận được lệnh . Các chỉ huy tại đại phương vào hôm đấy đã bắt đầu soạn thảo danh sách những người sẽ được gọi lại vào ngũ và thời gian có mặt .

Vào ngày 12.7 thì Đại tá Gresley đã đến Algeria và mang theo mệnh lệnh của Thống chế MacMahon về việc gọi các đơn vị Algeria đến Pháp để chiến đấu .

2.2 Tổng động viên

Khoảng 8 giờ 40 tối ngày 14.7 , Le Bœuf điện báo tới các quân đoàn :

''Toàn bộ thanh niên tại nhà , thuộc quân đội hoặc hải quân , các quân nhân  hạng hai của đợt nhập ngũ vào các năm 1863 , 1866 , 1867 và 1868 cùng quân nhân dự bị lập tức được gọi trở lại ngũ . Hãy soạn sẵn văn bản lệnh . Quy định chặt chẽ về đồ đạc cá nhân được phép mang theo. ''

Napoleon III chính thức ban hành lệnh tổng động viên vào ngày 15.7.1870 tại Hạ viện . Bộ chiến tranh ngay lập tức đưa ra mệnh lệnh tác chiến đầu tiên :

''Để tiết kiệm thời gian thì Quân đoàn 4 sẽ lấy các trung đoàn ở Lilie và các vùng phía bắc còn Quân đoàn 3 sẽ lấy các trung đoàn từ Paris . Quân đoàn 2 sau khi tập trung tại doanh trại Châlons sẽ đi đường sắt tới St.Avold ; Quân đoàn 5 và Quân đoàn 7 sẽ lấy các trung đoàn ở Lyon , vùng đông nam và vùng phía nam , cuối cùng thì các đơn vị từ Châu Phi sẽ tham gia Quân đoàn 1 .

Địa điểm tập trung của các quân đoàn được chỉ định như sau : Quân đoàn 7  , Belfort ; Quân đoàn 1 , Strassbourg ; Quân đoàn 5 , Bitche ; Quân đoàn 2 , St.Avold ; Quân đoàn 3 , Metz ;  Quân đoàn 4 , Thionville ; Quân đoàn 6 , doanh trại Châlons ; Vệ binh đế chế , Nancy . Từ Nancy thì Vệ binh đế chế sẽ hành quân tới Strassbourg hoặc Metz hoặc sông Saar tùy vào tình hình . ''

Có thể thấy Tập đoàn quân sông Rhine không hề tập trung ở cùng một vị trí mà phân tán dọc khắp vùng Lorraine và vùng Alsace , nguyên do là bởi để tận dụng toàn bộ mạng lưới đường sắt ở phía đông . Hạn chót là trong vòng 14 ngày thì Tập đoàn quân sông Rhine phải sẵn sàng ở biên giới để bắt đầu chiến dịch tấn công .

Nhằm tận dụng ưu thế về quân số của Pháp trước khi Bắc Đức kịp gọi dự bị  động viên , các trung đoàn và tiểu đoàn chi chuyển đến biên giới trước cả khi quân số có mặt đầy đủ khiến những người đến sau buộc phải tìm kiếm đơn vị của mình ngoài mặt trận . Bằng cách này , các sĩ quan tham mưu Pháp dự kiến phần lớn bộ binh của họ có thể tập trung tại biên giới trong vòng 14 ngày trong khi Bắc Đức sẽ cần tới 7 tuần để làm điều tương tự  - đây là phương pháp từng được bác của Louis Napoleon  70 năm về trước khi ông thường nhanh chóng  thọc sâu qua biên giới và tập hợp quân số tiếp tế trên đường đi giúp tốc độ tiến quân của Grande Armeé nhanh đến bất ngờ ‘’on se debrouillera toujours’’  .Việc quân Pháp bất ngờ tràn nhanh qua biên giới  là điều ám ảnh các cư dân ở Nam Đức nhất bởi họ vẫn nhớ rõ và được nghe kể từ thế hệ trước trong các chiến dịch của Napoleon Bonaparte .  Tuy nhiên quá trình tập hợp quân số của quân đội Pháp cực kỳ hỗn loạn , việc không có kế hoạch triển khai quân số rõ ràng như của Bộ  tổng tham mưu Phổ chính là nhân tố đóng góp lớn nhất cho sự hỗn loạn này , ngoài ra các trung đoàn tuyển quân khắp mọi vùng miền của đất nước và di chuyển đến mặt trận ngay cả trước khi có mặt đầy đủ quân số dẫn đên các nhóm người lẻ tẻ bị bỏ mặc phía sau kẹt ở các thị trấn .

Trung đoàn Algeria đầu tiên đặt chân đến Pháp vào ngày 16.8 , trong vòng khoảng 8 ngày tiếp theo thì các trung đoàn cứ liên tục hành quân qua lại giữa các nhà ga đường sắt để chờ tới lượt mình , do không có kế hoạch vận chuyển được soạn sẵn từ trước nên không đơn vị nào biết khi nào sẽ bắt đầu đến , có trung đoàn chỉ có một vài tiểu đoàn đi trước tiên rồi phải chờ các tiểu đoàn còn lại đến nơi khoảng vài tuần sau đó , có các đại đội , tiểu đoàn chỉ kịp đến vừa lúc trung đoàn của mình vừa bị đánh tan tác ngoài mặt trận . Theo kế hoạch của cựu Bộ trưởng chiến tranh Niel : Các quân nhân nhận trang bị tại các kho và có mặt tại trung đoàn của mình vào ngày thứ  9 và toàn bộ trung đoàn đạt trạng thái sẵn sàng hành quân vào ngày thứ 12 . Chính vì thế ngay khi lệnh tổng động viên được đưa ra vào ngày 15 thì quá trình vận chuyển quân số phải sẵn sàng vào ngày 28/7 . Tuy nhiên khi chiến tranh với Phổ nổ ra , mọi thứ không diễn ra theo đúng kế hoạch khi chỉ 35 trong tổng số 100 trung đoàn bộ binh có mặt ở địa điểm tập kết  trong khi các trung đoàn còn lại nằm ở vị trí rất xa so với địa điểm nhận quân , lấy ví dụ 87e de Ligne  lúc đó đang ở Lyons thay vì ở vị trí tập kết tại St.Malo ; 98e de Ligne thì ở Dunkirque thay vì Lyons ; … Kết quả là khi các binh sĩ nhận được trang bị đầy đủ tại vị trí tập kết thì họ buộc phải di chuyển một lần nữa để đến trung đoàn của mình

Vào ngày 17.7 thì tới lượt các trung đoàn ở vùng đông và vùng trung tâm bắt đầu được vận chuyển đến mặt trận .

 Pháp chính thức tuyên chiến với Phổ vào ngày 19.7.1870  . Khoảng 7 giờ sáng ngày 20.7 thì thông báo được gửi đến các quân đoàn :
 
''Văn bản tuyên chiến đã được Hoàng Đế gửi đến Berlin ; giờ đây chúng ta đang ở trong tình trạng chiến tranh với Phổ . Ngay lập tức áp dụng các biện pháp đối phó kể từ bây giờ . ''

Vào ngày 21.7 thì Vệ binh đế chế bắt đầu rời Paris để tới Nancy bằng đường sắt .

Vào ngày 24.7 khi còn chưa có đầy đủ các đơn vị thì các quân đoàn 2, 3 , 4 ,5 , Vệ binh đế chế và Sư đoàn kỵ binh 3 đã bắt đầu hành quân áp sát biên giới . Thế là các trung đoàn được vận chuyển sau cùng khi vừa tới nơi lại không biết là quân đoàn của mình vừa đi đâu mà không thấy , thế là họ phải tự hành quân đến để hội quân với quân đoàn của mình .

Jarras sau này hối tiếc rằng nếu như quân đội Pháp đã soạn trước một kế hoạch chi tiết về quá trình vũ trang cũng như vận chuyển các đơn vị ra mặt trận giống như Bộ tổng tham mưu Phổ thì kết cục chiến dịch có lẽ đã khác .
Cũng giống như vào thời của Napoleon I , mỗi quân đoàn sẽ có một tuyến đường tiến quân riêng , khi một quân đoàn chạm trán với chủ lực địch thì quân đoàn ấy sẽ đánh cầm chân trong khi các quân đoàn còn lại sẽ nhanh chóng ập tới chiến trường trong vòng 1 ngày để đánh trận quyết định . Tập đoàn quân sông Rhine có thể sẽ tập trung gần Bitche để tiến hành xâm lược vào biên giới Bayern , nhưng nếu quá trình vũ trang diễn ra một cách hoàn hảo hơn , nếu chỉ cần thêm 2 ngày nữa (ngày 8.8) thì có lẽ Hoàng Đế đã bắt đầu chiến dịch tấn công . Nhưng sau đó thì quân Đức đã ra tay trước vào ngày 6.8 .
 

Vào ngày 28/7 Loius Napoleon giao quyền nhiếp chính cho Nữ  Hoàng và cưỡi ngựa đến Metz để chuẩn bị trực tiếp chỉ huy quân đội như ông từng làm 11 năm trước đó ở Solferino . Tuy nhiên vào lúc này Napoleon không còn mấy nhiệt huyết vì gặp phải các vấn đề về sức khỏe , bị đau thận và phải rất chật vật để có thể ngồi vững trên lưng ngựa. Ngoài ra một số vấn đề chính trị cũng ảnh hưởng không nhỏ với cấu trúc bộ chỉ huy Pháp . Các aides de camp của Napoleon III như Lebrun , Jarras chỉ mang hàm cấp tướng (riêng bộ trưởng chiến tranh Leboeuf cũng chỉ vừa mới thăng hàm Thống chế ) và Bazaine , MacMahon những người mang hàm  thống chế buộc phải thông qua lệnh các Aides de camp và Hoàng đế nhằm phối hợp các Quân đoàn với nhau .

Thống chế Bazaine - người từng rất khó chịu khi  bị Louis Napoleon đổ lỗi trong thất bại tại Mexico mong đợi mình được chỉ huy ít nhất 1 tập đoàn quân hoặc vị trí tương đương thì giờ đây chỉ chỉ huy một quân đoàn , và ông hài lòng với việc này . Đại tá Joseph Andlau - một trong các sĩ quan tham mưu của ông kể lại rằng Bazaine phàn nàn với mọi người rằng ông ấy đang bị Hoàng Đế sỉ nhục’’

Lực lượng tập trung tại  mặt trận sông Rhine vào tháng 8 năm 1870 được tổ chức thành 8 Quân đoàn cùng Vệ Binh Đế Chế  , 3 Sư đoàn kỵ binh dự bị và Pháo binh dự bị (Xem bảng biên chế tác chiến) .

Với tổng cộng :  311 Tiểu đoàn bộ binh , 21 Tiểu đoàn Chasseurs . 220 Kỵ đội , 924 Khẩu pháo , 37 Đại đội công binh

Trong tổng số : 368 tiểu đoàn  bộ binh , 252 Kỵ đội và  984 Khẩu pháo của toàn bộ quân đội Pháp  , các trung đoàn bộ binh 22 , 34 , 58 , 72 , Trung đoàn Chasseus à Cheval 8 và một nửa Chasseurs à Cheval 7 lập thành một sư đoàn ở Toulouse với nhiệm vụ canh chừng Tây Ban Nha ; 35e , 42e ,nửa còn lại của Chasseurs à Cheval 7 và 2 khẩu đội vẫn đang ở Civita Vecchia (Roma ,Ý) ; 16e , 38e , 39e , 92e , Binh đoàn Lê Dương , 8 Hussars , 3 tiểu đoàn Bộ binh Légère , Chasseurs à Cheval 1 , 9 , 3 Trung đoàn Spahis và 8 khẩu đội có nhiệm vụ đồn trú ở Algeria .

Theo chỉ thị vào ngày 25/8 các Trung đoàn hành quân ( Régiment de marche ) được thành lập sử dụng từ các kỵ đội thứ 6 và tiểu đoàn thứ 4 trong các trung đoàn tuyến . Ban đầu các tiểu đoàn bộ binh thứ 4 này được sử dụng để đồn trú tại các thành phố thị trấn trong nước cho tới khi được thay thế bởi Vệ Binh Quốc Gia đang trong quá trình  tổ chức đầy đủ , sau đó sẽ di chuyển ra mặt trận để bổ sung quân số cho quân tiền phương . Vị trí đặt sở chỉ huy của các quân đoàn vào ngày 25/8 là như sau :

- Quân đoàn 1 : Strassbourg
- Quân đoàn 2 : St.Avold
- Quân đoàn 3 : Metz
- Quân đoàn 4 : Thionville (Diedenhofen)
- Quân đoàn 5 : Bitsch
- Quân đoàn 6 : Châlons
- Quân đoàn 7 : Belfort
- Vệ binh đế chế : Nancy

2.3. Quá trình điều quân

Lebrun có mặt tại sở chỉ huy tập đoàn quân vào ngày 25.7 , khi ấy thì ông bất ngờ rằng quá trình tập trung các quân đoàn chủ lực tại pháo đài Metz và tại thượng Alsace vẫn chưa hoàn tất . Đã 10 ngày trôi qua kể từ lệnh tổng động viên . Không chỉ thiếu vắng về binh lực mà còn thiếu lều trại , xe chở hàng , xe cứu thương ,  xoong chảo và lương thực . Tập đoàn quân sông Rhine vào lúc này hoàn toàn không có khả năng tác chiến chứ đừng nói là tấn công qua biên giới . Trong vòng 4 ngày tiếp theo thì Lebrun sẽ dốc toàn bộ sức lực để cố gắng giải quyết các vấn đề này .  Ở khu vực của Quân đoàn 4 , do Thượng tướng Rose bị ốm nên chỉ huy Sư đoàn 2 được thay thế bởi Thiếu tướng Grenier , ông này chỉ vừa mới được thăng hàm .

Trong quá trình di chuyển đến Metz của lực lượng chủ lực , Quân đoàn 2 đóng vai trò làm tiền quân  , Quân đoàn 5 ở Bitsch đóng vai trò làm cầu liên lạc giữa hai cánh quân ở Metz và Strassbourg và Quân đoàn 7 ở Châlons đóng vai trò làm lực lượng dự bị . Toàn bộ quân số được tổ chức thành Tập Đoàn Quân sông Rhine (Armée du Rhin ) dưới quyền chỉ huy của Hoàng đế Napoleon III và tham mưu trưởng - Thống chế  Le Bœuf . Thay thế  Le Bœuf trong công việc điều hành bộ chiến tranh là tướng Dejeán người sẽ có mặt tại văn phòng bộ chiến tranh từ ngày 10 tháng 8 . Thống chế Bazaine tạm thời làm chỉ huy cánh quân ở Metz cho tới khi Louis Napoleon tiến ra mặt trận đảm nhận quyền chỉ huy của toàn bộ Tập đoàn quân sông Rhine .

Tiền phong cánh quân ở Metz - Quân đoàn 2 trước đó đã tập hợp đầy đủ các đơn vị tại Châlons đã di chuyển  đến St.Avold vào chiều tối 18/7 ( Ngoại trừ Lữ đoàn thiết kỵ ở lại Châlons) . Mặc dù vậy , các trung đoàn bộ binh chỉ có quân số trung bình khoảng 1350 người (khoảng 65% sức mạnh tiêu chuẩn ) do quá trình tập trung quân số mắc phải nhiều vấn đề như đã kể trước đó . Chỉ huy Quân đoàn - Gén.de.Div. Frossard nhận lệnh từ Thống chế  Le Bœuf rằng không được phép di chuyển chủ lực của Quân đoàn vượt quá St.Anold , đồng thời tiến hành các hoạt động trinh sát dọc khắp mặt trận , hạn chế sử dụng các lực lượng quá lớn để đảm bảo yếu tố bí mật . Vào ngày 19/7 , Frossard đẩy Sư đoàn bộ binh 2 của tướng Bataille cùng Lữ đoàn Kỵ binh 1 của Lữ tướng Valabrègue tiến đến Forbach . Thống chế  Le Bœuf không phản đối nhưng đồng thời cũng nhắc nhở Frosard rằng ‘’Không được vội giao chiến’’ . Trong khi đó Sư đoàn bộ binh 3 của Laveaucope được điều đến nút giao đường sắt ở Bening . Sau đó vào ngày 21/7 Lữ đoàn kỵ binh 2 đã di chuyển đến đây từ St.Avold.Trong cùng ngày hôm đó , Sư đoàn bộ binh 2 điều 1 Trung đoàn bộ binh đến Spicheren nhằm thiết lập vị trí tiền tuyến . Ngay sau khi vị trí tiền tuyến này bị quấy rối bởi các nhóm tuần tra Phổ , trung đoàn còn lại của Lữ đoàn lập tức được điều đến để tăng cường. Sư đoàn bộ binh 3 của Laveaucope cũng điều 1 trung đoàn đến Sarreguemines với nhiệm vụ trông chừng tuyến đường ở khu vực cũng như duy trì liên lạc với Quân đoàn 5 của de Failly .

Nằm kề vị trí quân đoàn của Frossard là Quân đoàn 4 của Ladmirault tập trung tại Thionville , Quân đoàn 3 của Bazaine tại Metz và Vệ binh đế chế tại Nancy . Theo một báo cáo tin giả gửi đến Paris vào ngày 16/7 rằng quân Phổ từ Trier đang di chuyển tấn công Sierck , Thống chế Bazaine nhận được chỉ thị nhằm gửi tiền quân đến Sierck nhằm ‘’Khiến kẻ thù lo ngại cũng như cảnh báo về ý định của người Pháp’’ . Ladmirault thực hiện mệnh lệnh bằng cách đẩy Sư đoàn bộ binh 1 của Cissey lên phía trước 

Quân đoàn 5 của de Failly khi đó vào ngày 18/7 đã tập hợp được 17 tiểu đoàn ở Bitsch , riêng Sư đoàn bộ binh 3 của Lespart ở lại Haguenau trong một khoảng thời gian ngắn khi nó nằm dưới sự chỉ huy của tướng Ducrot - Chỉ huy phòng vệ lãnh thổ . Lữ đoàn 1 thuộc Sư đoàn kỵ binh được lệnh di chuyển đến Niederbronn trong khi Lữ đoàn còn lại điều 2 trung đoàn của mình đến Bitsch và Rohrbach

Quân đoàn 1 ở Strassbourg được tập hợp thành từ các đơn vị ở miền Đông và từ Algeria , quyền chỉ huy quân đoàn tạm thời thuộc về Sư Tướng Ducrot - chỉ huy phòng vệ lãnh thổ ở Strassbourg bởi Thống chế MacMahon đang trên đường từ Algeria về Paris và không thể có mặt trước ngày 22

Quân đoàn 7 ở Belfort vào thời điểm này vẫn chưa thể tập hợp phần lớn quân số của mình . Sư đoàn bộ binh 3 cùng 1 Lữ đoàn Kỵ binh buộc phải chờ tại chỗ đến tận ngày 12/8

Quân đoàn 6 của Thống chế Canrobert bao gồm các đơn vị ban đầu đồn trú ở khu vực trung tâm và phía Tây của đất nước với 1 Sư đoàn và Lữ đoàn thiết kỵ được tập hợp ở Paris và Sư đoàn còn lại ở Soissons . Phần còn lại chưa đến được với Quân đoàn sau đó sẽ được tập hợp ở Châlons ngoài Mặt Trận .

Sư đoàn kỵ binh 2 của Sư tướng Pierre Bonnemains di chuyển đến Alsace cùng Quân đoàn 1 trong khi Sư kỵ binh 3 của de Forton được lệnh di chuyển đến Metz , một phần của Sư đoàn ở lại Pont à Mouson . 2 Sư đoàn cùng với Sư đoàn kỵ binh 1 của Charles du Barail lập thành Dự bị kỵ binh Tập Đoàn Quân .

Dự bị pháo binh của Louis Napoleon gồm các Trung đoàn pháo binh 13 và 18 , tập hợp quân số ở Bourges và Toulouse

Vào ngày 21/7 , Thống chế Bazaine - tư lệnh Quân đoàn 3 nhận định rằng : ‘’Có vẻ như người Phổ dự định về một trận đánh quanh Mainz , họ đang tập trung quân số ở khu vực giữa Koblenz và Mainz . Dự trữ lương thực ở vùng này không nhiều và một cuộc chiến kéo dài 2 - 3 tháng sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng . Chỉ những ai không có sức khỏe tốt mới được ở lại làm dự bị phía sau , những người đàn ông khỏe mạnh từ 18 đến 36 tuổi đều sẽ phải di chuyển’’

Như vậy trước thông tin tình báo về một lực lượng quân địch hùng hậu tập trung giữa Koblenz và Mainz , kế hoạch tác chiến một lần nữa được thay đổi .

Khi toàn bộ các đơn vị còn chưa tới mặt trận thì vào ngày 23/7 Thống chế  Le Bœuf từ Paris đã lệnh một số điều chỉnh trong vị trí tập kết của các đội hình và điều ngày đã càng khiến quá trình tập hợp quân số càng thêm hỗn loạn :  Quân đoàn 3 của Bazaine di chuyển từ Metz đến Boulay và tiếp tục duy trì tuyến liên lạc  giữa  Quân đoàn 4 và Quân đoàn 2 . 1 Sư đoàn thuộc Quân đoàn 4 di chuyển đến Bouzonville . Quân đoàn 5 của de Failly di chuyển từ Bitsch đến Sarreguemines , nơi 1 Lữ đoàn thuộc Quân đoàn 2 làm vị trí tiền đồn , Lữ đoàn này sau đó di chuyển đến vị trí hội quân cùng Quân đoàn 2. Sư đoàn bộ binh 3 (Quân đoàn 5) của Lespart từ Haguenau nhận lệnh hành quân đến Bitsch và 1 Sư đoàn từ Quân đoàn 1 trám vào vị trí ở Haguenau . Cuối cùng , Vệ binh đế chế từ Nancy nhận được lệnh hành quân đến Metz

Trong cùng ngày hôm đó , Louis Napoleon chuyển quyền nhiếp chính cho Nữ Hoàng và công bố bản thông cáo đến toàn bộ Đế chế . Ngay trước khi ông rời khỏi Paris , kế hoạch tổ chức lực lượng đồn trú của Vệ binh quốc gia cùng đạo luật thành lập Quân đoàn Franctireurs được Hoàng Đế phê duyệt.

Vào 24-25/7 mệnh lệnh bắt đầu được thực thi : Quân đoàn 2 tiếp tục nằm lại vị trí cũ và tiếp nhận 1 Lữ đoàn trở về từ Sarreguemines , Thống chế Bazaine di chuyển sở chỉ huy của mình đến Boulay - nơi hiện cũng đang đặt HQ của Sư đoàn bộ binh 2 , Pháo binh dự bị và Sư đoàn kỵ binh thuộc Quân đoàn của ông , trong khi đó Sư đoàn bộ binh còn 1 di chuyển về Bouchetporn , Sư 3 di chuyển về Teterchen và Sư 4 di chuyển về Bettange ;  Ladmirault di chuyển HQ Quân đoàn cùng 1 Sư đoàn bộ binh đến Bouzonville trong khi 1 Sư đoàn khác đến Thionville và Sư đoàn 1 đến Sierck ; Quân đoàn 5 được lệnh duy trì liên lạc với Quân đoàn 2 và hỗ trợ cánh trái nếu cần thiết , bằng cách này tuyến đường sắt chạy từ Niederbronn - Sarreguemines có thể được che chắn . Sở chỉ huy Quân đoàn cùng Sư 1 , Sư 3 được đặt tại Sarreguemines  ; Quân đoàn 1 triển khai Sư đoàn 3 cùng 11 Chasseurs à cheval đến Haguenau , 3 Hussar được triển khai đến Sulz , Thương kỵ 2 đến Hatten và phần còn lại của Sư đoàn kỵ binh đến Sarreguemines . Vào lúc này 3 Hussar được giao cho Sư đoàn Kỵ binh 1 , 11 Chasseurs cho Sư 2 và Thương kỵ 2 cho Sư 3 và Long kỵ 10 cho Sư 4 , Sư đoàn kỵ binh chỉ còn lại Thương kỵ 6 và Lữ đoàn Thiết kỵ của Michel vốn chưa thể tập kết đầy đủ cho đến tận cuối tháng 7 .

Vào ngày 25/7 Thống chế  Le Bœuf rời Paris và di chuyển đến Metz - nơi đặt sở chỉ huy tối cao . 2 Ngày sau đó ông gửi một bức điện tín đến Hoàng Đế từ Metz :

’’4 Sư đoàn của MacMahon gần như đã hoàn thành tập kết tại Strassbourg và Haguenau . Thống chế đã có trong một lực lượng đáng kể ở Hạ Alsace . Ông ấy có thể gọi thêm hỗ trợ từ Sư đoàn của Conseil Dumesnil từ Quân đoàn của Douay từ Colmar . Tuy nhiên thần cho rằng điều quan trọng là tuyến đường sắt từ Lyons đến Strassbourg nên được canh phòng cẩn thận và bởi quá trình điều động Vệ Binh Quốc Gia mới chỉ đang ở bước đầu , nhiệm vụ này không thể bỏ qua được’’

Với dự định đặt toàn bộ các lực lượng ở Alsace dưới quyền Thống chế MacMahon , quyền chỉ huy Quân đoàn 7 của Douay được chuyển cho vị tư lệnh Quân đoàn 1 trong cùng ngày .

Và cứ như vậy trong suốt 10 ngày qua các chỉ huy Pháp đang dần tước đi cơ hội về một cuộc đột kích nhanh qua Nam Đức của mình khi quá trình tập hợp và sắp xếp diễn ra một cách lộn xộn không theo bất kì một kế hoạch nào từ trước . Toàn bộ 8 Quân đoàn nằm gần biên giới mà không hề có bất kì động thái tiến công nào nhằm vào lực lượng đồn trú yếu ớt của Phổ tại Saarlouis và Saarbrücken . Thay vì một lực lượng tập trung di chuyển qua Metz đến thượng Rhine thì các Quân đoàn được bố trí trải dọc suốt Mặt trận với 5 Quân đoàn lập thành tam giác Bouzonville -  Sarreguemines - Metz .

Cuộc giao tranh đầu tiên của chiến tranh nổ ra vào ngày 25/7 khi một kỵ đội từ 12e Chasseurs đụng độ với kỵ đội Baden tại làng Schirlendorf khi toán trinh sát của Đức vượt biên tại Lauterbourg vào hôm trước. Kết quả là kỵ đội của Pháp buộc phải rút lui với 2 sĩ quan thiệt mạng , 2 sĩ quan cùng 6 binh sĩ trở thành tù binh .Thị trấn Lauterbourg là địa điểm đầu tiên của Pháp bị Đức chiếm được . Trong khi đó các lực lượng Phổ ở Saarlouis và Saarbrücken vào ngày 28/7 đã được tiếp viện bởi Quân đoàn VIII. với 1 Sư đoàn ở St.Wendel , Sư đoàn còn lại ở Dudweiler , Ottweiler và Lebach , Lữ đoàn kỵ binh được đẩy lên phía trước để trinh sát  , tổng cộng khoảng 40 000 quân . 

Trong khi các quân đoàn nằm tại chỗ phòng ngự để chờ quân thì chỉ có các nhóm tuần tra trinh sát được triển khai về hướng địch . Tuy nhiên các nhóm trinh sát không tiến quá xa trước khi quay đầu lại nên không lấy được nhiều thông tin . Điều này là bởi khi Thống chế Bazaine có mặt trên chiến trường ông đã yêu cầu Frossard hạn chế giao tranh (bởi đó là yêu cầu của Hoàng Đế )và vì thế đừng nên đẩy các nhóm trinh sát đi quá xa . Chính vì thế mà Quân đoàn 2 chỉ đẩy các tổ trinh sát lên phía trước khoảng 3-4km rồi quay về chứ không vượt sang biên giới . Vào ngày 26/8 Thống chế Le Boeuf điện tín tới chỉ huy của 5 quân đoàn đầu tiên vào lúc 11 giờ 35 trưa nhằm nhắc rằng đừng sợ đưa các nhóm trinh sát sang biên giới , nhưng cũng nên thận trọng .

''Tôi có cảm giác rằng ông chưa trinh sát đủ xa. Ông có cả một lữ đoàn khinh kỵ dưới quyền nhưng ông vẫn chưa tận dụng nó .'' - Frossard viết tới Bataille , chỉ huy một sư đoàn dưới quyền vào cùng ngày hôm đó .

Ở khu vực của Quân đoàn 4 ,một nhóm trinh sát gồm 1 tiểu đoàn và 3 kỵ đội đã được di chuyển qua Perl-Apach , trao đổi một vài phát đạn với kỵ binh Phổ , sau đó tiếp tục đẩy tới Borg - Eft - Merschweiler - Kintzing và trở về Sierck . Sau chuyến trinh sát này thì mới biết được tại khu vực này hầu như không có đơn vị nào của địch . 

Hoàng đế có mặt tại Metz vào ngày 28/7 , bắt đầu trực tiếp chỉ huy Tập đoàn quân sông Rhine .  Vào lúc này các lực lượng tham gia chiến dịch vẫn chưa chuẩn bị được toàn bộ sức mạnh của mình , các Quân đoàn 6 , 7 ; Sư đoàn kỵ binh dự bị 1 , 3 và Pháo binh dự bị vẫn chưa di chuyển đến vị trí . Nếu tính chính xác 1 tiểu đoàn bộ binh có 700 quân và 1 trung đoàn kỵ binh có 500 kỵ thì Tập đoàn quân sông Rhine , không tính các đơn vị đồn trú ở Châlons có 224000 bộ binh và 26500 kỵ binh . Tuy nhiên theo bản báo cáo gửi đến Louis Napoleon thì lực lượng dưới quyền ông ở vùng Saar chỉ có sức mạnh khoảng 100 000 người , lực lượng dưới quyền MacMahon chỉ khoảng 40 000 người (Con số này có thể chỉ tính bộ binh) và Quân đoàn 6 của Thống chế Canrobert ở Châlons chỉ mới tập hợp được 2 Sư đoàn , kỵ binh và pháo binh của ông vẫn chưa có mặt .

Theo bản báo cáo chính thức vào ngày 29/7 , Sức mạnh của Tập Đoàn Quân sông Rhine thấp hơn so với dự kiến (Bao gồm bộ binh , kỵ binh và pháo binh) :
- Vệ binh đế chế : 20548
- Quân đoàn 1 : 34003
- Quân đoàn 2 : 23430
- Quân đoàn 3 : 35807
- Quân đoàn 4 : 26080
- Quân đoàn 5 : 15274
- Quân đoàn 6 : 29974
- Quân đoàn 7 : 10546 (Có lẽ chỉ tính 1 Sư đoàn bộ binh trong khi trên thực tế vào thời điểm này Quân đoàn 7 hiện tại đã có 2 Sư đoàn sẵn sàng )
- Dự bị kỵ binh : 4561
- Dự bị công binh : 225
Tổng cộng : 202448

Louis Napoleon muốn phần còn lại của Tập Đoàn Quân nhanh chóng tập hợp tại Mặt trận nhất có thể . 3 tiểu đoàn vệ binh cơ động đầu tiên đã đến Châlons vào ngày 28 tuy nhiên các đơn vị này vẫn thiếu kinh nghiệm và kỷ luật nên chưa thể lập tức sử dụng trong bất kì chiến dịch tấn công nào . Các vấn đề trong việc gọi và vận chuyển quân số đến thời điểm này vẫn chưa thể được giải quyết : Tình trạng ùn tắc ở các trạm , các tuyến đường sắt không thể vận chuyển quân số ra trạm hay ra mặt trận , gửi quân ra mặt trận trong khi Trung đoàn đang di chuyển giữa chừng ,… Rất nhiều người được gửi đến những nơi mà ở đó không ai biết được vị trí trung đoàn của họ , ở những thị trấn lớn các ga tàu và nhà hàng đều tràn ngập các đám đông binh sĩ . Bộ Chiến Tranh ngay lập tức buộc phải ban hành lệnh di chuyển toàn bộ quân số bị kẹt đến khu vực tập kết gần vị trí đó nhất . Ở nhiều nơi các tuyến đường sắt hoàn toàn bị kẹt và quá trình vận chuyển quân số bị buộc phải dừng lại , chỉ huy lực lượng phòng vệ ở Marseilles gửi điện tín về Paris  : ‘’9000 lính dự bị ở đây , tôi không biết phải làm gì với họ . Để có thêm chỗ trống tôi thà gửi bọn họ ra ngoài cảng để đi Algeria’’

Đi cùng với đó là vấn đề thiếu các trang thiết bị cần thiết , nhiều người nấu ăn mà không có nồi , xoong ,… Vào ngày 27/7 Thống chế Le Bœuf gửi về Paris yêu cầu không gửi các nhóm quân ra mặt trận khi chưa có đầy đủ các trang thiết bị cần thiết . Lực lượng vận tải cấp Sư đoàn và Quân đoàn cũng chưa có mặt đầy đủ . Vào ngày 28/7 , Intendance của Quân Đoàn 1   báo cáo rằng ông không thể cung cấp ngựa cho các xe ngựa kéo bởi vấn đều thiếu người và ngựa đang rất cao .

Tham mưu trưởng Tập Đoàn Quân sông Rhine - Sư đoàn tướng Jarras gửi điện tín đến Sư đoàn tướng Douay - Tư lệnh Quân đoàn 7 : ‘’Tiến độ chuẩn bị của ông như thế nào? Các Sư đoàn của ông đang nằm ở đâu ? Hoàng đế lệnh cho ông tập hợp các đội hình và sẵn sàng hội quân cùng MacMahon ở hạ Alsace nhanh chóng nhất có thể’’

Vào ngày hôm sau Douay tiếp tục nhận bản điện tín khác trả lời báo cáo tình hình lực lượng của Quân đoàn 7 : ‘’Không có bất cứ tiểu đoàn vận chuyển nào ở Metz và cũng không có bất kì trang thiết bị nào có thể được giao cho ông . Bản báo cáo tình trạng gửi về Paris rất tốt tuy nhiên hãy chỉnh sửa lại những yêu cầu về trang thiết bị’’

Tiếp tế lương thực thậm chí còn không được chuẩn bị . Vào ngày 1/8 mọi xưởng chứa ở Paris đều được giao nhiệm vụ tiếp tế đến cánh quân ở vùng Saar . Các xưởng chứa này chỉ có ít bánh quy và thịt lợn . Các loại thực phẩm dự phòng bao gồm bánh quy được sử dụng để bù đắp cho số lượng bánh mì thiếu hụt do toàn quân chỉ có 38 lò nướng . Các nỗ lực thu thập thức ăn từ thường dân cũng không thể giúp tình trạng khá khẩm hơn . Các báo cáo than phiền liên tục dồn ép bộ phận quân nhu của các Quân Đoàn . Giải pháp duy nhất giờ đây là vận chuyển lương thực dự trữ từ các pháo đài gần đó nhưng câu trả lời từ Mezière và Sedan là không còn đủ bánh quy hay thịt để gửi đến . Tình trạng này đã được khắc phục phần nào vào ngày 28/7 khi đoàn tiếp tế có thể tiếp cận mặt trận , tuy nhiên những yêu cầu tiếp tế về một chiến dịch tấn công qua lãnh thổ Đức là điều khó có thể đạt được . Do đó góc nhìn về một cuộc chiến phòng ngự đang dần được các tướng lĩnh Pháp hướng đến hơn .

Sự chú ý giờ đây hướng tới các pháo đài vốn đang trong tình trạng chưa sẵn sàng bởi những sự chuẩn bị trước đó đều nhằm cho một chiến dịch tấn công sang Đức . Đồn trú tại pháo đài Neu Brisach chỉ có 50 người vào ngày 21/7 và tương tự các pháo đài tại Mortier , Sélestat , Petite Pierre , Lichtenberg . Ở Strassbourg chỉ còn lại 2000 quân đồn trú sau khi Quân đoàn 1 rời đi , tại Metz  gần biên giới các đồn điền thậm chí còn chưa đóng cửa thành . Tại Thionville chỉ có khoảng 1000 người thay vì 4000 như kế hoạch và trong tổng số 1000 người chỉ có 300 thuộc quân đội còn lại là 600 Vệ binh cơ động và 90 lính hải quan . Khi vấn đề về việc rút lui quân số về vị trí phòng ngự tốt hơn được đặt ra , chỉ huy công binh đáp rằng các pháo đài không thể trụ vững quá 14 ngày nếu không có sự hỗ trợ từ Tập Đoàn Quân . Các lực lượng đồn trú chưa sẵn sàng và vào đầu tháng 8 , quá trình thành lập các tiểu đoàn thứ tư (trong trung đoàn bộ binh)  đang cấp thiết hơn bao giờ hết .
  
Kết quả là khi Hoàng đế đến Metz vào ngày 28 ông nhận ra rằng chưa có bất cứ một Quân đoàn nào ở trong trạng thái sẵn sàng cho một chiến dịch tấn công  nhưng đứng trước sức ép dư luận trong nước , đặc biệt là Paris về một cuộc chinh phục thì ông vẫn phải cố gắng bám theo kế hoạch tấn công của mình như bản thông cáo đến toàn bộ Tập Đoàn Quân sông Rhine vào ngày 28.

Kế hoạch đổ bộ đường biển vào Bắc Đức vẫn được chuẩn bị kỹ lưỡng , hạm đội đã được thông báo để chuẩn bị cho một cuộc vận tải khoảng 30 000 người , Sư đoàn Toulouse và Thủy quân lục chiến đều đã ở trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu . Chỉ huy lực lượng này dự kiến sẽ là tướng Trochu hoặc tướng Bourbaki .

Louis Napoleon khi đó lệnh cho các Quân đoàn 2 , 3 và 5 dưới sự phối hợp của Thống chế Bazaine vượt sông Saar đoạn giữa Saarbrücken và Sarreguemines và Quân đoàn 4 tiến công về Saarlouis . Tuy nhiên Bazaine cùng 3 tướng lĩnh khác phản đối nước đi này bởi họ vẫn chưa nhận đầy đủ tiếp tế lương thực và các trang thiết bị cần thiết , thống chế MacMahon cũng thông báo rằng ông ta không thể di chuyển trong vòng 1 tuần . Cuộc tấn công lập tức bị hoãn lại .

Sự quan tâm về tác chiến trinh sát vẫn không bị bỏ qua khi chỉ vài ngày trước đó một nhóm trinh sát của Pháp bị phát hiện gần Niederbronn . Các chỉ thị đến kỵ binh yêu cầu các biện pháp đảm bảo an toàn bí mật quân ta hơn là trinh sát tầm xa vào trong lãnh thổ địch . Tuy nhiên thực tế đã chứng minh điều này là sai lầm ,các chỉ huy không hề có bất kì thông tin nào về phía bên kia chiến tuyến khiến mệnh lệnh sau đó cần phải được ban hành để thực hiện các điều chỉnh  

 ‘’Việc giữ quân của ông một cách thận trọng trong quá trình bảo vệ , gửi các nhóm tuần tra , trinh sát ,… Kẻ thù sẽ sớm nhìn thấy ông bởi họ từ lâu đã có kinh nghiệm với việc hoạt động quanh các tiền đồn . Những chỉ thị cần phải được ban hành ở mọi Quân đoàn và cần được thực hiện nhanh chóng nhất có thể ‘’

Và ngay sau đó

’’Hãy để kỵ binh của ông bị phát hiện , họ cần phải hoạt động vượt qua ranh giới sông Saar ; thậm chí bỏ qua các biện pháp bảo đảm bí mật .  Sau đó hãy gửi tôi báo cáo về những chuyến trinh sát này’’

3 Quân đoàn dưới quyền Bazaine được đẩy gần nhau hơn về phía sông Saar giúp quá trình tiếp tế đơn giản hơn , giờ đây sử dụng 1 tuyến đường sắt chạy từ Metz .

Vào ngày 31/7 , Quân đoàn 2 di chuyển Sở chỉ huy đến Forbach như kế hoạch  , Sư đoàn bộ binh 3 đóng quân tại cao nguyên Oetigen làm tuyến 2 cho 1 Lữ đoàn của Sư đoàn 2 ở Spicheren trong khi Sư đoàn 1 đóng quân ở Bening . Thống chế Bazaine di chuyển Sở chỉ huy Quân đoàn 3 đến St.Avold , lệnh cho 1 Sư đoàn của ông di chuyển đến Boulay và 1 Sư đoàn đến St.Avold , Hombourg-Haut và Ham-sous-Varsberg . Quân đoàn 4 cùng 1 Sư đoàn di chuyển đến Boulay , 1 Sư đoàn di chuyển đến Bouzonville trong khi Sư đoàn 1 di chuyển đến Sierck để che chắn cánh trái của Tập Đoàn Quân . Vệ binh đế chế và Quân đoàn 5 nằm yên tại vị trí quanh Sarreguemines . Sư đoàn kỵ binh dự bị 3 được lệnh di chuyển từ Pont-à-Mouson đến Faulquemont , mệnh lệnh sau đó bị hủy bỏ vì Sư đoàn chưa thể sẵn sàng hành quân .

Dựa trên các báo cáo trinh sát mới nhất , Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. đang dần dần tập trung quân số bên bờ kia sông Rhine với các đội hình đang tiếp cận Saarlouis và Saarbrücken (Lực lượng này chính là Tập Đoàn Quân I của Thượng tướng bộ binh von Steinmetz ) . Một số trung đoàn được phát hiện đang di chuyển từ Mainz đến Kaiserslautern (Đây là lực lượng thuộc Tập Đoàn Quân II của Vương thân Phổ Frederick Charles ) . Một vài đơn vị bộ binh Bắc Đức vượt qua biên giới bị phát hiện gần Geislautern và Ludweiler làm dấy lên các tin đồn về một cuộc tấn công sắp tới của địch . Tuy nhiên các chỉ huy Pháp vẫn chưa thể có thêm bất cứ thông tin chi tiết về quy mô , thành phần và bố trí của các lực lượng bên bờ kia sông Rhine .

Không thể tổ chức một cuộc tấn công như kế hoạch và không thể biết rõ tình hình của địch , các chỉ huy Pháp đành sử dụng giải pháp tạm thời : Một cuộc tấn công trinh sát nhắm vào Saarbrücken  và kiểm soát khu vực xung quanh , nước đi buộc người Đức phải triển khai lực lượng và lộ rõ ý định của mình , đồng thời xoa dịu dư luận Paris khi đó đang liên tục gây sức ép lên Louis Napoleon và chờ đợi tin chiến thắng đầu tiên tư mặt trận . Nhiệm vụ được giao cho Thống chế Bazaine với lực lượng gồm Quân đoàn 2 , 5 và Quân đoàn 3 của ông .
Trong cuộc họp ngày hôm đó giữa các tư lệnh của 3 Quân đoàn  , Bazaine đã chỉ đạo Quân đoàn 2 tiến thẳng về Saarbrücken , 1 Sư đoàn thuộc Quân đoàn 3 tiến công về hướng Wehrden hỗ trợ bởi 1 Sư đoàn thuộc Quân đoàn 5 từ Sarreguemines . Ngày 2/8 được chốt là ngày bắt đầu hành động .

Sau khi hiểu rõ nhiệm vụ , Frossard - tư lệnh Quân đoàn 2 tiến hành đẩy Sư đoàn bộ binh 1 gần hơn tới Forbach và đóng quân ở 2 bên con đường dẫn đến hướng Tây thị trấn . Đoàn cầu phao của công binh vẫn chưa có mặt do đó đoàn cầu phao từ Quân đoàn 3 được sử dụng . Đoàn cầu phao này buộc phải được vận chuyển gấp từ Metz đến Forbach bằng đường sắt và sau cùng được kéo bởi ngựa của Quân đoàn 3 hoặc ngựa của Quân đoàn 2 nếu không thể tới kịp .

3. Quá trình chuẩn bị của Đức
3.1.Kế hoạch chiến tranh

Một trong các nhiệm vụ chính của Bộ Tổng Tham Mưu Phổ  vào thời bình là chuẩn bị các kế hoạch tập trung và vận chuyển quân số phục vụ cho các tình huống chiến tranh có thể xảy ra nhất khi xét các bối cảnh chính trị diễn ra vào thời điểm đó . Theo quan niệm của Thượng tướng bộ binh Helmuth von Moltke - Tổng tham mưu trưởng quân đội Phổ và Bắc Đức khi ấy , sai sót trong quá trình tập trung quân số ngoài mặt trận sẽ khó có thể khắc phục trong chiến dịch . Như vậy thì lịch trình vũ trang , cũng như vận chuyển , hành quân ra mặt trận phải được thực hiện trơn tru hệt như cỗ máy , tránh tình trạng bị tắc nghẽn giao thông và chậm trễ trong việc thực hiện lịch trình . Các kế hoạch tập trung quân số từ hậu phương ra mặt trận của bộ tổng tham mưu luôn luôn có độ chi tiết cao với lịch trình di chuyển và vị trí tập trung rõ ràng của từng Quân đoàn một . Một khi đội hình đã ở trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu và ở đúng vị trí của mình ngoài mặt trận thì khi ấy mới nhìn sang vấn đề kế tiếp - kế hoạch tác chiến (tấn công) .

Do nguồn lực của Vương quốc có giới hạn nên trong học thuyết chiến tranh của người Phổ thì để có thể  hạ gục nước đối địch và  tránh việc biến chiến tranh trở thành một cuộc chiến tiêu hao vật chất (Materialschlacht)  thì cần phải nhanh chóng đè bẹp lực lượng chiến đấu của địch bằng trận hủy diệt - Vernichtungsschlacht . Trận hủy diệt - Vernichtungsschlacht chính vì thế sẽ là mục tiêu của Moltke vào đầu chiến dịch , bằng cách tiêu diệt chủ lực của địch bằng một trận quyết định thì xem như phần lớn sức kháng cự của nước đối địch đã bị dập tắt .  Để có thể dễ dàng tiêu diệt chủ lực địch thì Moltke sẽ nhử chủ lực của địch vào trận nồi hầm - Kesselschlacht  , sử dụng các đòn vặn sườn , bọc hậu và hợp vây .

Bởi vì yếu tố ma sát nên sau mỗi trận đánh lớn những ảnh hưởng về phương tiện thực hiện và tinh thần đều có nhiều ảnh hưởng đối với tình huống đối diện và thường thì khi đó một tình huống mới lại xuất hiện .

''Chính vì thế không một kế hoạch chiến dịch nào có thể được thực hiện hoàn hảo kể từ lúc ngay sau khi quân ta chạm trán chủ lực địch. Chỉ những ai không có chuyên môn mới tin rằng trong suốt chiến dịch họ có thể bám sát kế hoạch ban đầu đã được vạch rõ tới từng chi tiết một . Người chỉ huy cho dù bối cảnh có thay đổi như nào thì anh ta vẫn luôn hướng tới mục tiêu của mình nhưng để hướng tới đó bằng phương pháp mà anh ta tin sẽ thực hiện được nhất sẽ không thể nào đạt mức hoàn toàn đảm bảo rằng anh ta sẽ thành công
''

Như vậy khác với kế hoạch tập trung quân số ngoài mặt trận thì kế hoạch tác chiến chỉ được miêu tả đơn giản , ít chi tiết , dễ hiểu  và có thể nhanh chóng thay đổi tùy theo tình huống thực tế . Đây là toàn bộ những lý thuyết mà Moltke đã đúc kết được từ thời còn là một học viên tại Học viện chiến tranh (khóa 1823-1826) và thầy của Moltke không ai khác chính là Clausewitz .

Đó sẽ là các yếu tố quan trọng trong việc hiểu rõ ý đồ chiến lược của Moltke .  

Kế hoạch chiến tranh của Liên Bang Đức chống lại Pháp , 1815-1830

Bởi khu vực biên giới Đức-Pháp chia thành 2 khu vực chính dựa theo đặc điểm địa hình (một chạy đối diện sông Rhine từ Mainz tới Wesel ; hai từ Mainz tới biên giới Thụy Sĩ , nằm sau rừng Schwarzwald) . Trong trường hợp có chiến tranh giữa Pháp và Liên Bang Đức thì dự đoán quân Pháp sẽ tấn công theo hướng Strassbourg-Ulm , kèm với một mũi tiến công phụ dọc trục Metz-Valenciennes .

Nếu không tính Bỉ và Hà Lan thì các pháo đài chạy dọc hạ nguồn sông Rhine sẽ là vật cản chính ngăn quân Pháp không thể tiến theo hướng Bắc , như vậy thì mũi tiến công chính có thể sẽ được thực hiện đâu đó ở phía Đông  ,lấy Strassbourg làm căn cứ hậu cần . Từ đây thì quân Pháp sẽ vượt qua sông Rhine và tung đòn sang hướng Đông , cắt đứt 3 vương quốc ở phía Nam (gồm Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang ) khỏi lực lượng hỗ trợ từ bắc Đức . Nếu tình huống thực tế xảy ra theo hướng như vậy thì 2 Quân đoàn liên bang buộc phải đánh kìm chân quân Pháp ở địa hình lợi thế trong khi chờ đợi tiếp viện từ Quân đoàn X. liên bang tập trung giữa Köln và Mainz . Tại Mainz thì một Tập đoàn quân với quy mô khoảng 300 000 người sẽ được tập trung . Quân đoàn IX. liên bang sẽ tập trung tại Bamberg làm dự bị.

Bảng 1 : Cấu thành các đội hình của Lục quân liên bang Đức 1815-1866

Đội hình chiến đấu	Bang quốc đóng góp
Quân đoàn I. liên bang	Đế chế Áo
Quân đoàn II. liên bang	Đế chế Áo
Quân đoàn III. liên bang	Đế chế Áo
Quân đoàn IV. liên bang	Vương quốc Phổ
Quân đoàn V. liên bang	Vương quốc Phổ
Quân đoàn VI. liên bang	Vương quốc Phổ
Quân đoàn VII. liên bang	Vương quốc Bayern
Quân đoàn VIII. liên bang	Vương quốc Württemberg
	Đại công quốc Baden
	Đại công quốc Hessen
Quân đoàn IX. liên bang	Vương quốc Sachsen
	Hầu quốc Hessen-Kassel
	Đại công quốc Nassau
Quân đoàn X. liên bang	Vương quốc Hannover
	Công quốc Holstein-Laurenburg
	Công quốc Braunschweig
	Mecklenburg
	Đại công quốc Oldenburg
	Thành phố tự do Lübeck
	Thành phố tự do Bremen
	Thành phố tự do Hamburg
Pháo đài Luxemburg	Đại công quốc Luxemburg
Sư đoàn dự bị	Các bang quốc còn lại

Kế hoạch chiến tranh của Liên Bang Đức chống lại Pháp , 1848

Bối cảnh chính trị tại Đức vào thập niên 1840s bắt đầu có sự thay đổi khi Áo nắm nhiều quyền lực hơn tại Liên Bang Đức , trong khi Phổ dù đang dần lớn mạnh nhưng lại không còn được nhìn nhận như trước , mà là đối thủ cạnh tranh với Áo .

Theo kế hoạch chiến tranh mới được Áo đề xuất vào năm 1853 thì khi quân Pháp tấn công (tương tự như trong kế hoạch 1831) thì quân Đức sẽ tập trung quanh Mainz rồi sau đó phản công ngược lại .

Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang khi ấy sẽ tập trung tại Germersheim , Rastatt và Stuttgart nhằm mục đích làm chậm mũi tiến công của Pháp từ Strassbourg nhằm về Stuttgart . 3 Quân đoàn liên bang của Áo với tổng cộng 150 000 quân sẽ hành quân đến Mainz trong thời gian sớm nhất có thể ,theo sau bởi 50 000 quân dự bị . Áo đồng ý với đề xuất về vị trí tập trung quân số của Quân đoàn IX. liên bang , Quân đoàn X. liên bang cùng 3 Quân đoàn liên bang của Phổ tại Mainz . Theo ước đoán thì chủ lực quân Phổ sẽ có mặt tại Mainz trong vòng 6-8 tuần , còn Áo tuyên bố khoảng 120 000 quân sẽ có mặt tại sông Rhine trong vòng 12 tuần .

Ảnh : Vị trí đánh trận khả dĩ của Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang tại Ulm theo thỏa luận vào năm 1848.

Thiếu tá Helmuth von Moltke khi ấy là tham mưu trưởng Quân đoàn IV. (Quân đội Hoàng gia Phổ) có nhận xét như sau :

''Quá trình tập trung (của quân Áo) sẽ được thực hiện bằng tuyến đường sắt chạy từ Linz qua München tới Ulm và Stuttgart , tuy nhiên không những khoảng cách di chuyển xa mà còn quá trình chuẩn bị sau đó sẽ khiến quân Áo tốn quá nhiều thời gian . ''

Moltke ước tính vào thời bình thì quân đội Pháp có khoảng 150 000 quân đồn trú ở khu vực giữa Paris và biên giới đông bắc . 2 căn cứ hoạt động chính tại khu vực này của Pháp là Metz và Strassbourg , cả 2 thành phố lớn này được kết nối với nhau bằng một tuyến đường sắt . Nếu so sánh thì khoảng cách từ Paris và Lyon đến Stuttgart chỉ dài hơn nửa khoảng cách từ München và Nuremberg đến thủ đô của Württemberg . Khu vực nằm giữa Stuttgart-Rastatt-Gemersheim là quá gần biên giới để có thể làm địa điểm tập trung quân số . Để thực hiện được kế hoạch này thì bằng cách nào đó quân Áo buộc phải lập tức đặt một Tập đoàn quân ở thượng nguồn sông Rhine thì mới mong các bang quốc nam Đức có thể chống lại quân Pháp tại đây . Nếu quân Áo không thể thực hiện được điều đó thì Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang buộc phải đánh rút lui về Ulm hoặc đằng sau sông Lech .

 

Thay vào đó thì 2 Quân đoàn nam Đức có thể rút lui theo hướng Bắc để hội quân với quân Phổ ở sau sông Main , vốn ở gần mặt trận hơn so với quân Áo . Đồng thời sông Main sẽ là chướng ngại vật tự nhiên để làm chậm bước tiến của quân Pháp trong khi Liên Bang Đức tập hợp quân số .

 

Tuy nhiên vì yếu tố chính trị nên không tài nào Áo chấp nhận bất cứ đề xuất nào như này và trong trường hợp xảy ra chiến tranh thì 2 Quân đoàn nam Đức sẽ rút lui về hướng Đông để hội quân với chủ lực của Áo .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1859

Thiếu tướng Helmuth von Moltke trở thành Tổng tham mưu trưởng quân đội Hoàng gia Phổ vào ngày 18.8.1858 . Kể lúc này thì quá trình chuẩn bị các kế hoạch chiến tranh của Phổ sẽ do Moltke đảm nhiệm .

Xét về tình hình chính trị thì trong trường hợp có chiến tranh giữa Pháp và Đức thì cần phải xét đến tính trung lập của Hà Lan , Bỉ , Thụy Sĩ và Sardinia .

Về Hà Lan (Công quốc Limburg - lãnh địa của Hà Lan là một thành viên của Liên Bang Đức) thì có lẽ như nước này sẽ nằm ngoài cuộc chiến bởi đặc điểm địa hình với sông ngòi đầm lầy dày đặc . Các pháo đài của Hà Lan dù đã xuống cấp trầm trọng cộng với quân số ít ỏi - khoảng 10 000 người vào thời bình và 30 000 người vào thời chiến thì khả năng cao họ sẽ phòng ngự dọc phòng tuyến Utrecht . Các đơn vị của Phổ có thể chủ động đánh chiếm Maalstricht để ngăn chặn thành phố này trở thành căn cứ hoạt động của Pháp để tung đòn tấn công vào bắc Đức . Tuy nhiên việc đánh chiếm Hà Lan cũng đồng nghĩa với việc phải chia tách lực lượng và sẽ đặt Phổ vào tình trạng chiến tranh với Anh.

Về Bỉ thì họ xem Pháp là mối đe dọa lớn nhất tới nền độc lập của mình , Bỉ xem Anh , Phổ thậm chí là Hà Lan là đồng minh tiềm năng nhất của mình . Chính vì thế có thể dựa vào Bỉ để làm chướng ngại vật che chắn hạ nguồn sông Rhine đối diện vùng Ruhr . Từ căn cứ hoạt động tại Metz nếu Pháp muốn xâm lược bắc Đức thì họ buộc phải xâm lược trước tiên . Bỉ có thể tập hợp 100 000 quân trong trường hợp có chiến tranh , 40 000 trong số đó cố thủ trong các pháo đài , 60 000 quân còn lại rút lui về Antwerpen để chờ tiếp viện . Không thể trông chờ Hà Lan sẽ hỗ trợ . Phần lớn quân Anh đang ở Ấn Độ nên phải tốn nhiều năm để đưa quân trở lại . Nếu khoảng 10 000 - 15 000 quân Anh đổ bộ tại Ostend hoặc Nieuport hoặc thậm chí nếu tiếp viện thẳng cho Antwerpen thì vẫn chưa đủ để đánh bật quân Pháp . Như vậy người BỈ chỉ có thể trông chờ sự giúp sức từ quân Phổ . Trong trường hợp đó thì quân Bỉ sẽ cầm cự tại Antwerpen để chờ cho Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. của quân đội Hoàng gia Phổ tiến đến cứu viện . Mặt khác nếu họ rút lui về pháo đài ở Namur thì khoảng cách cứu viện sẽ ngắn hơn . Tuy nhiên với tình trạng tồi tệ của các pháo đài tại Bỉ thì cũng cần phải tính tới trường hợp Bỉ thua trận trước khi 2 Quân đoàn Phổ kịp thời tới cứu . Điểm cuối cùng là liệu chính phủ Bỉ có sẵn sàng đồng ý với Phổ về việc rút lui về các vị trí dọc sông Maas thay vì Antwerpen hay không .

Sardinia nắm giữ địa hình quan trọng của dãy Alpen chạy từ núi Montblanc tới biển Địa Trung Hải ; hằng năm thì Pháp vẫn trả tiền đóng góp cho Sardinia để họ có thể đi thông qua các pháo đài nếu cần thiết . Trong những năm trở lại đây thì các tư tưởng thống nhất Ý đã và đang trổi dậy mạnh mẽ và có vẻ như Sardinia hiện đang là Vương quốc mạnh nhất ở Ý , thúc đẩy tư tưởng này . Kẻ thù của họ chính là Áo bởi một khi Áo còn chen chân được ở Ý thì họ vẫn chưa thể nào thống nhất được . Quân đội Sardinia vẫn đang chực chờ cơ hội để đánh bật quân Áo khỏi đồng bằng Lombardia . Về năng lực của quân đội Sardinia , trong trường hợp có chiến tranh thì một Tập đoàn quân với quy mô 60 000 người có thể sẽ được tập hợp tại Turin trong vòng 4-5 năm tuần . Khi ấy thì rõ ràng Áo không thể nào nhanh chóng tập trung toàn bộ quân lực ở mặt trận sông Rhine vào đầu chiến tranh .

Thụy Sĩ là vật cản làm giữa biên giới Pháp , Đức và Ý . Vùng núi Thụy Sĩ là chướng ngại vật tự nhiên ngăn cách giữa hai đạo quân của Áo , một ở mặt trận sông Rhine đối đầu với quân Pháp và một hoạt động ở mặt trận Lombardia đối đầu với quân Sardinia . Trong trường hợp quân Pháp kiểm soát được Thụy Sĩ thì đây sẽ là vị trí gần như không thể tấn công được , từ đó họ có thể dùng nơi này làm bàn đạp để tấn công các bang quốc nam Đức mà không cần phải đánh qua vị trí phòng ngự tại Rastatt của 2 Quân đoàn liên bang hoặc đánh bọc hậu đạo quân của Áo tại Lombardia . Việc điều này có diễn ra hay không sẽ phụ thuộc vào việc Thụy Sĩ có làm đúng như trong Hòa ước Westfalen về tính trung lập của mình hay không , nhưng dân Thụy Sĩ thân với người Pháp hơn là người Đức nên trong trường hợp có chiến tranh thì dân chúng và báo chí nước họ sẽ đăng bài ủng hộ người Pháp .

Liên Bang Đức với 2 cường quốc thế giới là Áo và Phổ cùng các bang quốc khác tổng hợp lại sẽ có hơn 1 triệu quân . Nếu thì xét về số lượng thì chắc chắn một mình Pháp không thể nào địch nổi Đức , nếu cho rằng các bang quốc Đức đủ đoàn kết (nghĩa là Áo và Phổ không kèn cựa với nhau) . Như vậy thì khả năng cao Pháp sẽ đồng minh với các quân vương quốc ở Ý bởi mối quan hệ thân mật của họ . Từ hướng này thì liên quân của Pháp sẽ đánh nhau với quân Áo trước , hầu như Phổ cùng các bang quốc khác không bị ảnh hưởng nhiều . Vào thời bình thì có thể Phổ bị Áo chèn ép trong liên bang nhưng vào thời chiến thì họ buộc phải nhờ vào sự cứu viện của Phổ  . Bằng cách chiếm lĩnh vị trí dọc sông Rhine thì Phổ sẽ đe dọa buộc Pháp phải để một đạo quân ở Metz để bảo vệ biên giới .

Theo kế hoạch liên bang vào năm 1848 thì 3 Quân đoàn Phổ cùng Quân đoàn IX. liên bang và Quân đoàn X.liên bang sẽ tập hợp ở Mainz trong khi 2 Quân đoàn nam Đức sẽ tập hợp ở Rastatt để chờ 150 000 quân Áo đến tiếp viện . Nếu quân Pháp chủ động tiến công thì Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang không thể nào tập hợp ở Rastatt mà buộc phải chờ quân Áo ở xa hơn về phía sau tại sông Lech hoặc thậm chí là ở Inn . Khi ấy thì quân Pháp sẽ tiến sâu vào các bang quốc nam Đức , biến nơi này trở thành chiến trường máu lửa . Quan điểm của Moltke là vẫn như cũ , nếu 2 Quân đoàn nam Đức rút lui về hướng của chủ lực quân Phổ tại Würzburg (cách phía đông Mainz khoảng 130km) thì sẽ hiệu quả hơn bởi quân Pháp sẽ bị đe dọa ở bên sườn trái nếu cố tình đâm sâu vào nam Đức . Tuy nhiên vì yếu tố chính trị nên đề xuất này của Moltke sẽ không tài nào được Áo chấp nhận .

Vị trí tập trung của các đạo quân Phổ trong trường hợp có chiến tranh được chỉ định như sau :

- Một đạo quân ở hạ nguồn sông Rhine để bảo vệ tỉnh Rhine
- Một đạo quân ở sông Main để chuẩn bị cho chiến dịch tiến công vào Pháp và bảo vệ các bang quốc phía Nam .
- Một đạo quân ở làm dự bị ở sông Saale

Biên chế và tình huống tác chiến khả dĩ của các đạo quân như sau :

- Đạo quân ở hạ nguồn sông Rhine gồm Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. của Quân đội Hoàng gia Phổ đã đóng quân sẵn tại đây vào thời bình . Ngoài ra còn được tăng cường bởi Quân đoàn III. Phổ và Quân đoàn X. liên bang . Sau khi có lệnh vũ trang thì Quân đoàn III. sẽ tập trung ở Düsseldorf vào ngày thứ 30 và Quân đoàn X. liên bang tại cùng địa điểm vào ngày thứ 44 . Trong vòng 4 tuần thì đạo quân tại hạ nguồn sông Rhine sẽ có sức mạnh đạt khoảng 100 000 người và đạt 135 000 người sau 6 tuần . Trong trường hợp Quân đoàn X. liên bang không thể tham gia thì 3 Quân đoàn Phổ vẫn có thể một mình cầm cự dọc các pháo đài sông Rhine suốt khoảng thời gian dài . Tùy thuộc vào tình hình tại Bỉ mà Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. sẽ tiến đến Aix-la-Chapelle và Trier tương ứng .
- Đạo quân ở sông Main gồm 3 Quân đoàn liên bang của Phổ và Quân đoàn IX. liên bang . Sau khi có lệnh vũ trang thì Quân đoàn IV. liên bang sẽ hành quân tới vị trí vào ngày thứ 36 , Quân đoàn V. liên bang sẽ di chuyển bằng đường sắt tới vị trí vào ngày thứ 32 , Quân đoàn VI. liên bang sẽ di chuyển bằng đường sắt tới vị trí vào ngày thứ 42 nhưng để lại Sư đoàn bộ binh 12 ở đằng sau , Quân đoàn IX. liên bang hành quân tới vị trí vào ngày thứ 32 . Vào ngày 32 thì có lẽ 2 Quân đoàn liên bang ở nam Đức cùng đã tập hợp xong tại Rastatt , nếu bị tấn công thì họ có thể rút lui về Würzburg bên sườn trái của quân Phổ hoặc nếu họ rút lui về Ulm thì phải chờ thêm 2 tháng nữa trước khi chủ lực quân Áo hành quân đến mặt trận . Trong trường hợp Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang hội quân với quân Phổ tại sông Main thì đạo quân này sẽ có tổng sức mạnh đạt 200 000 người
- Đạo quân dự bị ở sông Saale gồm Quân đoàn II. Phổ và Vệ binh Hoàng Gia Phổ , với tổng sức mạnh đạt 66 000 người . 2 Quân đoàn này sẽ tập trung tại Halle và Weißenfels lần lượt vào ngày thứ 46 và ngày thứ 40 sau khi di chuyển bằng đường sắt .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1861

Vào năm 1859 trước căng thẳng chính trị tại Ý thì Pháp đã kí hiệp ước đồng minh với Sardinia . Sardinia vũ trang vào tháng 3 năm đó và Áo sau đó cũng tiến hành vũ trang vào tháng 4 . Sau khi Sardinia từ chối chấp nhận tối hậu thư của Áo thì chiến tranh đã nổ ra vào ngày 26.4 . Pháp tuyên chiến với Áo vào ngày 3.5 .  Mũi tiến của Áo bị chặn đứng vào giữa tháng 5 tại đồng bằng Piedmont bởi quân Pháp . Sau 2 tháng chiến đấu thì quân Áo đại bại tại Solferino vào ngày 24.6 . Sau cuộc chiến thì Áo đã buộc phải trả lại Lombardia cho Sardinia , đồng thời Sardinia thôn tính nốt các tỉnh ở miền Bắc xứ Ý gồm Tuscany , Parma và Modena . Trước đó vào năm 1856 thì Nga cũng đã bị liên minh Anh-Pháp-Thổ đả bại trong chiến tranh Crimea . Tổng hợp 2 cuộc chiến trên vào thập niên 1850s đã làm suy yếu vị thế 2 cường quốc lớn ở châu Âu . Ngược lại thì tại Pháp , Hoàng Đế Napoleon III đã củng cố thêm cho địa vị của mình và quân đội của họ hiện đang có tinh thần bất khả chiến bại .

Đối với Áo thì những điểm yếu trong lực lượng vũ trang sẽ khiến họ phải tốn nhiều năm để tái cơ cấu trước khi có thể trở thành một thế lực quân sự ở trung Âu . Chính vì thế mà liên bang không thể trông cậy vào Nga hay thậm chí là Áo . Chặn đường Napoleon III giờ đây chỉ còn lại Anh và Phổ . Moltke không loại trừ khả năng hải quân Pháp sẽ đánh sòng phẳng với Anh , thậm chí là đổ bộ lên đảo Anh . Như vậy ở trung Âu chỉ còn lại Phổ để bảo vệ đồng bằng sông Rhine - vùng lãnh thổ mà người Pháp đã liên tục đòi tại suốt 30 năm qua (các quốc gia nắm giữ vùng đất ở tả ngạn sông Rhine gồm Hà Lan , Phổ , Bayern , Hesse và Oldenburg . Trong số đó thì tỉnh Rhine của Phổ có diện tích lớn nhất) .

Theo tính toán của Moltke , nếu có Nga giúp sức thì họ sẽ đến rất muộn bởi quá trình vũ trang của quân đội Nga diễn ra rất chậm chạp , cộng với khoảng cách hành quân lớn . Trong trường hợp Nga đánh nhau với Pháp thì họ cũng không tài nào bỏ trống Ba Lan hoặc mặc kệ quân Thổ ở phía nam . Như vậy cùng lắm thì chỉ có một lực lượng viễn chinh với quy mô 66 000 người có thể đến mặt trận sông Rhine từ Nga bằng đường sắt sau 4 tháng . Như vậy là quá chậm .

Toàn bộ đảo Anh và đảo Ireland hiện tại chỉ có tổng cộng khoảng 60 000 quân để phòng thủ bờ biển , vì thế họ không thể trực tiếp giúp đỡ Phổ hay Bỉ được . Ngoài ra cả Hà Lan lẫn Bỉ đều chưa có ý định muốn hợp tác Phổ , có lẽ chỉ khi bị Pháp tấn công thì họ mới suy tính tới việc này . Moltke ước tính bỉ có 80 000 thanh niên còn Hà lan có 30 000 . Tổng hợp toàn bộ số này này cộng với thêm một Quân đoàn Phổ sẽ tạo thành lực lượng phòng ngự đáng gờm trên sông Maas .

Bởi Phổ là một thành viên của Liên bang Đức nên nếu bị tấn công thì có thể trông cậy vào sự giúp sức của liên bang với tổng cộng khoảng 500 000 quân , không tính quân Phổ . Cho rằng liên bang sẽ đồng ý đánh tại Frankfurt và không bang quốc nào trốn tránh nghĩa vụ của mình thì Phổ sẽ buộc phải đặt một nửa quân số của mình cho một chỉ huy nào đó của liên bang . Theo ước đoán của Moltke thì Áo cùng các bang quốc nam Đức chỉ phòng ngự thụ động ở phía nam , mặc cho Phổ (và bắc Đức) bị tấn công một mình . Phổ không thể trông đợi nhiều vào quân đội Sachsen bởi sức mạnh không cao , Quân đoàn X. liên bang chắc chắn buộc phải chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ bắc Đức . Vào đầu chiến tranh thì Moltke dự định sẽ đặt Quân đoàn X. liên bang để bảo vệ bờ biển phía Bắc .

Không thể loại trừ khả năng Sardinia sẽ tham chiến cùng Pháp trong tương lai gần , như vậy thì Áo không thể tập trung toàn lực để giúp Đức . Riêng các pháo đài tại Venezia là đủ để cầm chân 4 Quân đoàn Áo , đó là chưa nói đến các hướng Verona , Treviso , Padova , Laibach . Như vậy quan điểm của Moltke về Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang vẫn là như cũ , bởi vì họ không thể trông chờ vào sự giúp đỡ từ đầu bởi Áo nên tốt nhất là nên rút lui về sông Main để hội quân với chủ lực của Phổ .
Đan Mạch là một đồng minh tiềm năng của Pháp .

Một số trường hợp khó xảy ra hơn được Moltke đưa ra bao gồm :
- Nga sẽ liên minh với Pháp chống lại Đức , nếu thực tế đi theo hướng như vậy thì chỉ càng khiến các bang quốc Đức đoàn kết với nhau hơn . Ngược lại thì Nga vẫn còn mối thù với Pháp kể từ chiến tranh Crimea .
- Áo sẽ liên minh với Pháp chống lại Phổ  , tuy nhiên điều này sẽ khiến các bang quốc khác tại Đức ngã theo Phổ , một phần là bởi các bang quốc này không muốn hoàn toàn bị đặt dưới trướng của Áo , một phần là bởi dân Đức đều xem người Pháp là kẻ thù .

Trong trường hợp Pháp chỉ tuyên chiến một mình với Phổ , điều mà chắc chắn chính phủ họ sẽ làm nhằm ngăn các thành viên còn lại của Liên bang Đức tham chiến thì quân Pháp cũng buộc phải xâm lược các bang quốc Đức hoặc xâm lược các nước trung lập bởi vì lãnh địa phía Đông của Phổ không giáp ranh với lãnh địa phía Tây . Như vậy để tránh việc xâm phạm chủ quyền của bên thứ ba thì Pháp có thể đổ bộ từ bờ biển Baltic . Năng lực của hải quân Pháp đủ để vận chuyển 60 000 quân đổ bộ , thậm chí là nhiều hơn . Tuy nhiên họ buộc phải di chuyển khoảng cách rất lớn ( khoảng 1500km) từ Cherbourg qua eo biển Đan Mạch đến bờ biển Pommern , đặt gánh nặng hậu cần rất lớn . Ngoài ra thì còn phải xét tới thái độ của Anh bởi việc tập trung một hạm đội mạnh ở biển bắc chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của họ . Cho rằng hạm đội của Pháp sẽ vượt qua eo biển Đan Mạch thành công thì khả năng họ sẽ đổ bộ lên đảo Rügen , sau đó thì lực lượng đổ bộ buộc phải vây hãm Stralsund và Stettin trước khi đâm sâu vào Phổ . Thế là hạm đội buộc phải trở về , tốn thêm vài tuần để vận chuyển thêm quân số , khi ấy thì 60 000 quân sẽ trở thành mục tiêu ngon lành cho chủ lực Phổ . Do vậy nếu Pháp quyết định sử dụng sức mạnh hải quân để đánh thì khả năng cao họ sẽ đổ bộ từ sông Elbe bởi khoảng cách từ Cherbourg đến đây chỉ bằng một nửa so với đến đảo Rügen . Sau khi giành được Hamburg và Lübeck (có thể là cùng quân Đan Mạch) sẽ tiến công theo hướng Berlin dọc hữu ngạn Elbe . Tuy nhiên với quân số ít ỏi thì chủ lực Phổ vẫn có thể dễ dàng đải bại lực lượng này. Do đó một cuộc đổ bộ chỉ là đòn đánh phụ với vai trò kéo bớt quân Phổ khỏi hướng tiến công chính của chủ lực Pháp đối diện sông Main .

Kết luận cuối cùng được đưa ra bởi Moltke là Phổ buộc phải giữ toàn bộ các Quân đoàn cho mình , chứ không nên ngay từ đầu kéo sang Hà Lan , Bỉ hay các bang quốc khác của liên bang mà ngược lại các bang quốc ấy nên rút lui về sông Main để hội quân với Phổ . Phòng tuyến sông Main và hạ nguồn sông Rhine sẽ là vị trí tốt nhất để đón quân Pháp .

Về quân đội Pháp thì Moltke quan sát thấy các vị trí thuận lợi cho việc tập trung quân số (trung tâm mạng lưới đường sắt và hệ thống doanh trại đủ lớn) gồm : Paris , Châlons . Từ Paris và Châlons thì chủ lực của Pháp có thể di chuyển bằng đường sắt đến Strassbourg hoặc Metz , đây sẽ là hai căn cứ hoạt động chính của quân đội Pháp . Để ngăn chặn quân Pháp tiến công vào tỉnh Rhine thì một đạo quân Phổ sẽ tập trung tại Trier (gồm Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII.) Từ đây thì đạo quân ấy có thể đánh vào sườn trái của quân Pháp nếu họ quyết định tiến công về sông Main  . Tuy nhiên để tình huống này diễn ra thuận lợi thì Bỉ phải trung lập . Nếu quân Pháp đánh qua Lüttich Maalstrict tại Hà Lan thì đạo quân tại Trier vẫn có thể đe dọa sườn phải của họ , nhưng quân Phổ vẫn buộc phải bỏ Trier nếu đạo quân này không muốn bị cắt đường rút . Để phòng ngự tỉnh Rhine thì Moltke sẽ lợi dụng sông Rhine làm vật cản tự nhiên . Chỉ có thể bọc sườn sông Rhine ở sườn phía nam qua sông Main và bảo vệ phòng tuyến sông Main sẽ là nhiệm vụ của đạo quân thứ hai . Điều đó có nghĩa là :

1) Phổ phải tổ chức hai Tập đoàn quân hoạt động ở hai hướng khác nhau và sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau
2) Quá trình tập trung quân số của hai Tập đoàn quân tại mặt trận chỉ có thể được thực hiện nếu được che chắn bởi các pháo đài dọc sông Rhine

Để đề phòng trước bốn khả năng nếu Pháp tấn công :

1) Nếu Pháp chỉ đánh Phổ và tôn trọng các nước trung lập cùng các bang quốc khác của Đức . Đạo quân tại Trier sẽ đánh kìm chân để chờ chủ lực tập hợp , có thể rút lui về sông Mosel và sông Rhine nếu cần thiết .
2) Nếu Pháp xâm lược các bang quốc nam Đức nhằm bọc hậu phòng tuyến sông Rhine từ phía Nam thì làm như kế hoạch từ năm 1858.
3) Nếu Pháp tôn trọng chủ quyền các bang quốc khác của Liên bang Đức , nhưng đổi lại họ đánh sang Bỉ . Trong trường hợp đó thì Pháp buộc phải chia quân để vây hãm các pháo đài của Bỉ , tối đa lực lượng còn lại có thể xâm lược Phổ rơi vào khoảng 200 000 người . Khi ấy thì cả đạo quân từ Main sẽ hành quân lên phía Bắc tới phòng tuyến sông Rhine trước khi quân Pháp kịp tiến tới và Phổ sẽ có lợi thế về quân số .
4) Pháp tấn công Bỉ , Phổ và cả Liên bang Đức . Cho rằng quân đội Pháp có thể tập trung :
- 40 000 người tại Lillie chống lại quân Bỉ
- 80 000 người tại Valenciennes và Maubeuge chống lại quân Phổ ở hạ nguồn sông Rhine
- 40 000 người tại Metz đối diện với quân Phổ tại sông Mosel
- 100 000  người tại Nancy làm chủ lực
- 90 000 người tại Strassbourg làm mũi tiến công bên sườn nhằm vào phòng tuyến sông Main

Tổng cộng 350 000 người .

Lực lượng này có thể đối đầu với :
- 300 000 quân Phổ
- 100 000 quân Áo
- 120 000 quân liên bang còn lại
- 50 000 quân Bỉ
- 30 000 quân Hà Lan

Tổng cộng 600 000 người .

Cho rằng Bỉ và Hà Lan sẽ cầm chân khoảng 40-50 000 quân Pháp thì ta sẽ có 300 000 quân Pháp đánh 500 000 quân Đức (và chủ lực quân Áo sẽ không có mặt ngay trên chiến trường trong vòng 3 tháng) . Khi ấy thì một đạo quân với khoảng 100 000 quân Phổ , nếu có thêm 2 Quân đoàn liên bang của nam Đức thì càng tốt sẽ tập trung tại sông Main , phần còn lại sẽ tập trung tại phòng tuyến sông Rhine để tương hỗ lẫn nhau . Nếu quân Pháp đánh đạo nào thì đạo quân còn lại sẽ ập vào sườn địch .

Trong cả 4 tình huống thì Moltke cho rằng không thể rút bớt quân để lập một đạo quân dự bị mà buộc phải dồn hết quân lên phía trước để đánh một trận quyết định tại sông Rhine hoặc tại sông Main .

Vị trí tập trung của các Quân đoàn như sau :
- Quân đoàn VIII. : Trier . Sư đoàn bộ binh 16 đã ở sẵn tại đây vào thời bình còn Sư đoàn bộ binh 15 sẽ hành quân tới đây vào ngày thứ 21
- Quân đoàn VII. : Aix-la-Chapelle . Toàn bộ Quân đoàn sẽ hành quân tới đây vào ngày thứ 24.
- Quân đoàn IV. : Köln . Toàn bộ Quân đoàn sẽ di chuyển bằng đường sắt tới đây vào ngày thứ 28 . Nếu quân Bỉ không rút về Antwerpen mà rút về Lüttich thì Quân đoàn IV. sẽ hành quân đến sông Maas để cứu viện người Bỉ. Nếu Pháp không đánh Bỉ thì Quân đoàn IV. sẽ hành quân tới Trier vào ngày thứ 32 .
- Quân đoàn III. và Quân đoàn V. sẽ tập trung ở đâu đó nằm giữa Mainz và Frankfurt  sau khi di chuyển bằng đường sắt . Sau 33 ngày thì quá trình thiết lập tuyến phòng ngự  tại mặt trận sẽ hoàn thành
- Quân đoàn VI. và Vệ binh hoàng gia Phổ sẽ di chuyển bằng đường sắt tới Frankfurt vào ngày thứ 47 .
- Quân đoàn I. và Quân đoàn II. sẽ di chuyển bằng đường sắt tới sông Main vào khoảng ngày thứ 60 . Như vậy cần phải tốn ít nhất 2 tháng trước khi quân Phổ có thể bắt đầu chuyển từ phòng ngự sang tấn công .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1863

Cho rằng Pháp vì để giữ mối quan hệ hòa hảo với Anh , sẽ không tấn công Bỉ . Như vậy thì nếu chỉ tấn công vào tỉnh Rhine thì quân Pháp sẽ bị đặt vào vị trí rất khó để giữ vùng đất này về lâu dài , vì sau lưng là Bỉ còn trước mặt là chủ lực của Phổ đang tập trung đằng sau phòng tuyến sông Rhine . Khả năng còn lại là Pháp sẽ tấn công luôn cả Liên bang Đức nhằm vòng qua sông Rhine từ sông Main .
 
Để bảo vệ toàn bộ Liên bang Đức thì sông Rhine sẽ được lựa chọn làm phòng tuyến chính . Từ Wesel ở hạ nguồn cho tới Schliegen gần hạ nguồn (500km) cần ít nhất 3 Tập đoàn quân , một ở thượng nguồn , một ở trung nguồn mạnh nhất và một ở hạ nguồn . Tuy nhiên chỉ một mình các bang quốc nam Đức là không đủ mạnh để lập thành một Tập đoàn quân ở thượng nguồn , chỉ có Áo có đủ khả năng làm việc này nhưng họ buộc phải chia quân sang các chiến trường khác.

Hiện tại quân đội Pháp hiện đang triển khai :
- 40 000 quân ở Mexico
- 16 200 quân ở Rome
- 1 900 quân ở Nam Kỳ
Tổng cộng : 58 000 quân

Về Algeria thì Pháp hiện đang triển khai 37 542 quân đồn trú tại đó , nhưng đổi lại họ tuyển 17 466 quân từ chính Algeria và có thể nhanh chóng được điều sang Pháp bằng đường thủy . Nếu không tính lực lượng dự bị nghĩa vụ gồm 111 600 người thì họ có thể lập tức triển khai :

- 23 sư đoàn bộ binh : 230 000 người
- 15 sư đoàn kỵ binh : 32 000 người
- Pháo binh dự binh : 24 000 người
Tổng cộng : 286 000 người

Trước khi tấn công phòng tuyến sông Main thì quân Pháp buộc phải vượt qua sông Rhine ở đâu đó gần biên giới phía Bắc , khả năng cao là họ sẽ vượt sông ở Mannheim . Để bảo vệ mũi tiến chính này thì họ cần phải có thêm 2 Tập đoàn quân để che hai bên sườn , như vậy tổng là 3 Tập đoàn quân :

- Một Tập đoàn quân che chắn sườn trái trước Quân đoàn VIII. của Phổ tại Trier . Cho là 45 000 quân.
- Một Tập đoàn quân tại Strassbourg che chắn sườn phải trước Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang. Cho là 90 000 quân
- Tập đoàn quân chủ lực tại Bitche hoặc Wissembourg , tấn công thẳng tới sông Main . Cho là 115 000 quân .

Tổng cộng : 250 000 quân - tổng quân số mà Pháp có thể lập tức triển khai đến chiến trường .

Tốc độ huy động và triển khai quân số của Pháp được ước tính như sau (không tính Tập đoàn quân đối diện Trier):
- Sau 3 tuần : 112 000 quân
- Sau 4 tuần : 205 000 quân

Tại Châlons có một Quân đoàn gồm khoảng 23 000 , từ đây Quân đoàn này chỉ mất 8 hành để hành quân đến biên giới (cho là có 3 ngày chuẩn bị , 3 ngày nghỉ và 2 ngày hành quân liên tục) . Tốc độ vũ trang của Pháp rất chậm , không thể đọ lại Phổ nhưng đổi với mạng lưới đường sắt dày đặc thì họ có thể vận chuyển quân số nhanh hơn so với Phổ đưa quân đến Baden . Như vậy nếu kết hợp Quân đoàn cộng với các đơn vị được vận chuyển bằng đường sắt từ Metz , Luneville cùng các doanh trại gần đó thì vào ngày thứ 16 thì Pháp sẽ có 45 000 quân , đủ để đánh quấy rối khu vực của Sư đoàn bộ binh 16 và pháo đài Luxemburg . Tuy nhiên họ không thể nào với tới phòng tuyến sông Rhine trước chủ lực của ta .

Toàn bộ 8 Quân đoàn liên bang là đủ để quân bình quân số với toàn bộ quân đội Pháp , nếu cộng thêm các Quân đoàn còn lại của Phổ nữa thì lợi thế sẽ thuộc về Đức . Nhưng vào đầu chiến tranh thì quân Pháp sẽ đua tới thượng nguồn sông Rhine nhanh hơn quân Đức , chính vì thế nên phòng thủ từ hướng Bỉ-Hà Lan dễ hơn là phòng ngự từ hướng Lauterburg.

Vị trí của các lực lượng của Đức nên được bố trí như sau :

1) Tập đoàn quân tại đồng bằng Palatinate gồm  : Quân đoàn VIII. xuất phát từ sông Mosel , Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang từ sông Mug . Tập đoàn quân này không hội quân từ đầu mà sẽ hội quân trong quá trình tác chiến .

2) Tập đoàn quân trên sông Mosel gồm : 1 Quân đoàn Phổ tại Trier , 4 Quân đoàn Phổ tại Wittlich , 1 Quân đoàn tại Koblenz . Tổng cộng 200 000 quân sẽ được tập hợp vào ngày thứ 33 .

3) Tập đoàn quân trên sông Main gồm các Quân đoàn còn lại , bao gồm cả 3 Quân đoàn liên bang của Áo .

Như vậy thì Phổ , với sức mạnh quân sự của mình , sẽ cấu thành phần lớn 2 Tập đoàn quân đầu tiên . Quân đoàn IX. liên bang và Quân đoàn X. liên bang sẽ có thể nhanh chóng hội quân với Phổ đâu đó tại sông Main , tuy nhiên Quân đoàn VII. liên bang và Quân đoàn VIII. liên bang buộc phải tự mình phòng thủ nam Đức để chờ cho tới khi Quân đoàn III. liên bang của Áo tới tiếp viện . Pháp sẽ là bên nắm giữ thế chủ động vào đầu chiến tranh .

Vị trí cụ thể của các Quân đoàn Phổ như sau :
- Quân đoàn VIII. hành quân tới tỉnh Rhine
- Các Quân đoàn IV. , Quân đoàn V. , Quân đoàn VI. và Quần đoàn VII. được vận chuyển bằng đường sắt tới vị trí sẽ được chỉ định sau khi biết được ý định của Bỉ .
- Sau đó tới lượt Quân đoàn III. và Quân đoàn IV. sử dụng đường sắt

Sẽ mất khoảng 4 tuần để tập trung 4 Quân đoàn của Phổ tại Köln và Mainz . Sau khoảng thời gian này thì Đức sẽ có :

- 200 000 quân tại đồng bằng Palatinate (bao gồm cả Quân đoàn IX. liên bang)
- 35 000 quân trên sông Mosel
- 80 000 quân trên sông Murg

Pháp có thể tập trung khoảng 35 000 quân đối diện Trier trước khi Sư đoàn bộ binh 16 hoàn thành vũ trang .''Chúng ta nên xây một đại bản doanh hoặc pháo đài hạng nhất tại Trier''-Motlke .

Pháp có thể có khoảng 150 000 quân bố trí giữa Trarbach và Trier vào ngày thứ 28 , trong khi Phổ chỉ có Quân đoàn V. , Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. (khoảng 100 000 quân) . Do vậy địa điểm tập trung của chủ lực Phổ không nên đặt trên sông Mosel mà phải là trên sông Main .

Cho rằng Pháp có thể tập trung 160 000 quân vào ngày thứ 21 và họ triển khai 45 000 đánh theo hướng sông Mosel còn 115 000 quân còn lại tấn công qua tuyến Forbach-Lauterburg. 115 000 quân kia sẽ tiếp cận Mainz và Frankfurt vào ngày thứ 29 . Khi ấy thì Phổ đã có 4 Quân đoàn tại đây để đón đầu quân Pháp .

Có lẽ Pháp sẽ không bắt đầu tấn công vào ngày thứ 26 , khi ấy thì họ có 250 000 quân còn một mình Phổ chỉ có 176 000 dọc biên giới phía Tây . Sau khi tách một phần quân số để đánh Trier thì chủ lực quân Pháp sẽ tiếp cận sông Main vào ngày thứ 32 với 180 000 quân . Khi ấy thì Đức sẽ có tổng cộng 150 000 quân tại đây .  Để chống lại ưu thế về quân số ban đầu của Pháp thì Tập đoàn quân sông Main có thể :

(a) Tấn công phủ đầu qua tả ngạn sông Rhine từ Mainz
(b) Phòng thủ bị động sau sông Main
(c) Phòng thủ chủ động tả ngạn sông Rhine đoạn từ Mainz đến Mannheim

Nhận xét của Moltke về 3 phương án trên là như sau ;

(a) Phương án này khó khả thi
(b) Phòng thủ ở khu vực sau sông Nidda đoạn từ Höchst và Bonnames . Tuy nhiên nguy cơ quân ta bị vặn bên sườn trái và bị cắt đứt từ hạ nguồn Rhine và Mainz là quá lớn . Tốt hơn hết là nên đánh kìm chân quân Pháp để chờ chủ lực tiến tới mặt trận (phương án c)
(c) Đẩy Quân đoàn VI. tới Darmstadt , Quân đoàn IV. và Quân đoàn VII. tới Bonsheim để đánh phủ đầu bất cứ đơn vị nào của Pháp vượt sông giữa Mannheim và Oppenheim . Nếu chủ động tấn công quân Pháp giữa lúc họ đang vượt sông thì ưu thế về quân số của bên bị tấn công là không thể tận dụng được . Tốc độ vượt sông của quân Pháp sẽ bị ảnh hưởng đáng kể

Nếu quân Pháp buộc phải vượt qua sông Rhine tại Strassbourg thì họ sẽ tốn thêm thời gian để hành quân tới sông Mainz , như vậy là vẫn đạt được ý đồ . Thay vào đó thì Pháp có thể chia chủ lực thành 2 đạo , một đạo vượt sông ở Strassbourg để đánh mở đường cho đạo còn lại vượt sông ở Mannheim .

Chính vì thế mà Moltke chưa thể nói trước trong 3 phương án thì phương án nào là tốt nhất .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1866

Tình hình địa chính trị tại châu Âu lại tiếp tục thay đổi vào năm 1866 khi căng thẳng tích tụ suốt nhiều năm giữa Áo và Phổ đã leo thang thành một cuộc nội chiến giữa các bang quốc thuộc Liên bang Đức (Bruderkrieg - ''chiến tranh anh em'' hay thường được gọi là Preußisch-Österreichischer Krieg - ''chiến tranh Phổ-Áo'' )  .  Tại mặt trận Böhmen , thay vì bố trí tập trung như quân Áo thì Moltke chia thành 3 Tập đoàn quân tràn vào biên giới Áo từ ba hướng khác nhau .  Đòn vận động vào năm 1866 kết thúc bằng một trận nồi hầm tại Königgratz và đây cũng là chính là một Vernichtungsschlacht dành cho chủ lực quân Áo . Tại mặt trận sông Main , Tập đoàn quân sông Main đã tiêu diệt Quân đoàn VIII. liên bang và sau đó tiến vào chiếm đóng các bang quốc phía Nam . Chỉ trong vòng 7 năm quyền lực của Áo tại Đức đã hoàn toàn tan biến , Liên bang Đức bị giải tán và được thay thế bởi Liên bang Bắc Đức do Phổ lãnh đạo gồm Phổ , Sachsen và các bang quốc ở hạ nguồn sông Rhine . Duy chỉ còn lại Vương quốc Bayern , Vương quốc Württemberg , Đại công quốc Baden và Hesse-Darmstadt là vẫn còn độc lập (nhưng vẫn nằm dưới sự ảnh hưởng của Bismarck) .

Cả châu Âu khi ấy đã chứng kiến sức mạnh quân sự của Phổ khi một mình họ cùng Sachsen đánh thắng cả Liên bang Đức . Napoleon III khi ấy mới nhận ra đối thủ chính của ông không phải là Áo hay Nga mà chính là Phổ nên liền bắt đầu có động thái triển khai quân số trong khi quá trình đàm phán giữa Áo và Phổ vẫn đang diễn ra . Đối phó với nguy cơ này , Moltke đã viết thư gửi Bismarck vào ngày 8.8.1866

''Bệ hạ đã cho phép tôi giải thích ngắn gọn cho ngài về thái độ của quân đội đối với người Pháp vào lúc này và tôi nhấn mạnh rằng theo tính toán của chúng tôi thì quân đội Pháp không thể tập trung một Tập đoàn quân với quy mô 250 000 người giữa Metz và Strassbourg sớm hơn 26 ngày .

Như vậy cần phải nhanh chóng hòa giải với Áo để chúng ta tập trung vào hướng đông và hướng tây nếu hàng xóm của ta muốn đánh ngay bây giờ . Trong quá trình đàm phán tại Prag thì các điểm phụ không còn quan trọng , quan trọng nhất là ta cần phải có các đơn vị đang đồn trú tại Böhmen và Mähren. Khả năng cao nhất là Pháp sẽ dọa chúng ta nhường lại lãnh thổ , tất nhiên là trái với mục tiêu thống nhất và bảo vệ Đức của Phổ . Nếu Pháp đòi đất thì chắc chắn toàn Đức sẽ theo ta , ngoại trừ Áo . Khi ấy thì một liên minh giữa ta và các bang quốc nam Đức sẽ được thành lập để chống Pháp . Cho rằng với tình trạng quân đội hiện tại của họ thì các bang quốc nam Đức có thể tập trung khoảng 80 000 quân ở Mannheim trong vòng 8-10 tuần . Cùng lúc đó thì Tập đoàn quân sông Main của ta sẽ tập trung quanh Mainz và Quân đoàn dự bị II. sẽ ở lại Nuremberg hoặc hành quân tới Würzburg , bằng cách hành quân hoặc bằng đường sắt , tổng cộng ta sẽ có 90 000 quân .

Pháp chắc chắn sẽ không kịp lập thành một đạo quân đủ mạnh để tiến công qua sông Rhine trong khoảng thời gian ngắn ngủi này và một khi chúng ta hòa hoãn với Áo thì vấn đề còn lại là khi nào thì quân Pháp sẽ tập trung một đạo quân mạnh ngang cơ với chúng ta ở mặt trận phía tây .

Việc Đế chế Pháp có thể chống lại Phổ cùng toàn Đức vào lúc này là rất bất lợi cho họ , ngoại trừ nếu quá trình đàm phán với Áo thất bại . Do đó cũng cần phải xem xét khả năng này nếu đứng từ góc nhìn của quân đội .

Theo điều khoản hiệp ước thì Ý không thể chấp nhận hòa ước nếu chưa được ta đồng ý nên Áo buộc phải triển khai một đạo quân đến phía nam dãy Alpen  và có vẻ như họ đã làm điều này . Như vậy thì họ chỉ còn lại khoảng 150 000 quân trên sông Donau , chủ yếu gồm các đơn vị đã bị ta đả bại trong các trận đánh vào tháng 6 và tháng 7 năm nay .

Tôi không tin rằng ta có đủ sức để vừa đánh nhau với Pháp vừa tiếp tục chiến dịch tiến công ở Áo  . Toàn bộ chủ lực quân ta vẫn sẽ cần phải tiếp tục chiến đấu tại sông Donau . Tất nhiên nếu quân Áo vượt qua sông Donau thì ta có thể tập trung khoảng 160 000 đến 180 000 quân trên sông Thays trong vòng 8 ngày và có thể thắng thêm một trận nữa với từng này quân . Tuy nhiên rất khó xảy ra khả năng này nên có lẽ họ sẽ phòng thủ bị động sau sông Donau để chờ quân Pháp bắt đầu tiến công ở mặt trận phía tây . Thỏa thuận ngừng bắn giữa ta và Áo kéo dài 4 tuần và từng ấy thời gian là đủ để Pháp chuẩn bị lực lượng tiến đánh và thậm chí nếu ta hoàn thành vũ trang trước họ thì vẫn cần thời gian để vận chuyển quân số từ sông Donau đến sông Rhine .

4 Quân đoàn với tổng cộng 120 000 người là đủ để tiếp tục đánh nhau với quân Áo ở đâu đó quanh Prag , lấy pháo đài Dresden ở Sachsen làm căn cứ hậu cần .

Vào ngày 9 tháng 9 thì tại Mainz và Mannheim ta sẽ có khoảng 150 000 quân - 2 Quân đoàn di chuyển bằng đường sắt từ Oderberg qua Berlin đến Köln , một Quân đoàn di chuyển bằng đường sắt từ Dresden qua Leipzig đến Kassel . Tập đoàn quân sông Elbe cho rằng sẽ hội quân với các đơn vị nam Đức sẽ hành quân bằng hai tuyến đường : Eger-Würzburg-Frankfurt và Pilsen-Nuremberg-Stuttgart-Bruchsal đến ngày 22 tháng 8 sẽ tăng cường sức mạnh của ta lên khoảng 240 000 quân . Chúng ta phải để lại khoảng 15 000 quân tại Mainz vì tầm quan trọng của thành phố này trong việc đàm phán với các bang quốc nam Đức , tương tự với các thành phố Saarlouis , Koblenz , Köln , Wesel và Luxemburg . Như vậy còn lại 200 000 quân , nếu cộng thêm các đơn vị nam Đức thì sẽ là 300 000 quân . Để làm được điều này thì cần phải đảm bảo :

(a) Quân Phổ tiếp tục đồn trú lại Mainz
(b) Chính phủ các nước Bayern , Württemberg , Baden và Hesse-Darmstadt chuyển quyền chỉ huy mạng lưới đường sắt của mình cho Tập đoàn quân sông Elbe
(c) Quân Bayern ngay lập tức chiếm lĩnh vị trí dọc biên giới Württemberg sau cho họ sẽ sẵn sàng hành quân đến sông Rhine trong vòng 10 ngày .

Trong hiệp ước với các bang quốc nam Đức thì cần phải có những điểm này .

Khả năng Pháp tấn công qua Bỉ là rất thấp bởi họ không muốn chiến tranh với Anh . Nếu như họ xâm lược các bang quốc nam Đức thì cũng không đạt được mục đích chính , ngược lại còn bị quân Phổ đe dọa bên sườn phía Bắc . Không nghi ngờ gì nữa quân Pháp sẽ tấn công qua khu vực giữa Luxemburg và Rastatt . Các pháo đài dọc sông Rhine của ta tất nhiên không thể bị đe dọa ngay lập tức , như vậy thì Đức sẽ tập trung chủ lực ở đâu đó giữa sông Neckar và sông Main . Do không có thời gian để tập hợp lực lượng này tại đồng bằng Palatinate nên ta sẽ đợi đòn tấn công của họ đằng sau sông Rhine và việc quân Pháp chiếm được đồng bằng Palatinate cũng đồng nghĩa với việc họ có thể giữ được mảnh đất ấy một cách lâu dài bởi họ phải chia bớt quân để tổ chức vây hãm Luxemburg , Saarlouis đồng thời đề phòng từ hướng Koblenz , Mainz , Germersheim , Landau và Rastatt .

Như vậy một cuộc chiến với Áo và Pháp cùng lúc sẽ được thực hiện ở thế phòng ngự . Thậm chí nếu kết quả chiến dịch không diễn ra tốt đẹp thì toàn Đức vẫn sẽ chiến đấu quanh Phổ , ngược lại thì việc hi sinh chỉ một phần nhỏ lãnh thổ của Đức cũng sẽ khiến sự lãnh đạo của Phổ trong tương lai là vô nghĩa .

Nếu ta thành công trong việc hòa hoãn với Áo trong vài ngày tới thì chắc chắn Pháp sẽ bất lực , hiện tại đang là thời điểm chín muồi cho chiến tranh nếu họ muốn đánh . Nếu tình huống này xảy ra thì cần phải lập tức tập trung toàn bộ bắc Đức để đáp trả nguy cơ từ hướng đông và hướng tây . ''

Vị trí tập trung của các đội hình chiến đấu được Bộ tổng tham mưu chỉ định như sau 

A. Tiến công theo hướng Metz-Diedenhofen

Tập trung trước tiên :
- Tập đoàn quân I. tại Luxemburg , Sierck
- Tập đoàn quân II. tại Rehlingen , Saarlouis
- Tập đoàn quân IV. tại Sulzbach , Saarbrücken , Völklingen , sử dụng tuyến đường sắt chạy qua sông Nahe và sông Bexbach
- Tập đoàn quân III. phòng thủ đối diện Strassbourg hoặc làm đạo quân cánh trái tiến công theo hướng Saargemünd-Mörchingen .

lịch trình như sau :

Vào ngày thứ 4 thì Quân đoàn VIII. sẽ nằm cách sông Mosel khoảng 7-15km . Một sư đoàn nằm đối diện Diedenhofen , một Quân đoàn nằm đối diện Metz

Tập đoàn quân I. ở phía nam Buß trên sông Mosel để hỗ trợ cuộc tấn công ở phía trước
Quân đoàn VIII. với chiến tuyến dài 15km , bố trí thành 2 lớp .
Xuất phát : lớp phía trước vào lúc sáng sớm , lớp phía sau vào lúc chiều

B. Tiến công theo hướng Pont à Mousson - Nancy

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1867

Do Luxemburg không còn là một pháo đài liên bang , chính vì thế Moltke đề xuất với Roon (bộ trưởng chiến tranh Phổ) về việc mở rộng Saarlouis thành một pháo đài mạnh để thay thế Luxemburg . Tuy nhiên một pháo đài với quy mô như vậy cần toàn bộ Sư đoàn bộ binh 16 để đồn trú  . Trước căng thẳng chính trị với Pháp thì Moltke không tin rằng pháo đài này sẽ được xây xong trước khi chiến tranh nổ ra .

Theo quan sát của Moltke thì Pháp sẽ không tấn công trước súng trường Chassepot được biên chế phổ biến . Quân đội Pháp vào giai đoạn này cũng đang trong quá trình cải tổ , khoảng 300 tiểu đoàn bộ binh dự kiến sẽ nâng sức mạnh từu 700 lên 1000 người . Tuy vậy thì tổng quân số của bắc Đức cũng sẽ cao hơn nhiều so với Pháp . Kể từ sau năm 1866 thì lục quân Liên bang Bắc Đức gồm :

- Quân đội Hoàng gia Phổ : 9 Quân đoàn ban đầu cộng với Quân đoàn IX. , Quân đoàn X. , Quân đoàn XI. lập thành bằng cách sát nhập quân đội các bang quốc thành viên .  
- Quân đội Sachsen : Quân đoàn XII.
- Quân đội Hesse : Sư đoàn bộ binh 25

Về pháo binh thì Pháp sẽ nâng số lượng pháo lên 1014 khẩu , nhưng chỉ tính mình quân đội Phổ thì họ đã có 1240 khẩu .

Như vậy Pháp sẽ rất khó để đánh bại được bắc Đức . Nếu không có gì bất thường xảy ra thì ta sẽ cần ít nhất 30 ngày để tập trung 7 Quân đoàn (3 hành quân , 4 bằng đường sắt) tại mặt trận sông Rhine . Sau đó thì mới tới lượt của 6 Quân đoàn còn lại sử dụng đường sắt . Tổng cộng cần tốn ít nhất 6 tuần để tập trung chủ lực tại mặt trận .

Tuy nhiên chúng ta chỉ cần 28 ngày để lập thành một đạo quân tại đây nếu tận dụng thêm các tuyến đường sắt mới sau đây :
1. Börssum-Halberstadt
2. Heiligenstadt-Miden hoặc Göttingen
3. Fulda-Hanau

và

4. Xây dựng một tuyến đường sắt thứ hai chạy từ Bebra đến Guntershausen (quá trình xây dựng đã hoàn thành trước năm 1870) . Ngoài ra thì có thể xây thêm một tuyến đường sắt chạy từ Köln đến Trier (vào năm 1870 thì chỉ mới xây được đoạn từ Köln đến Gerolsheim). Công việc này cần phải có được sự thông qua của Bộ tài chính và thương nghiệp .

Quyết định của Moltke sau đó là không mở rộng pháo đài Saarlouis mà thay vào đó nên sử dụng ngân sách để xây dựng , bảo trì các tuyến đường sắt.

Về sức mạnh quân sự của Pháp thì tính tới tháng 9 năm 1867 họ chỉ mới có 50 000 khẩu Chassepot . Vào ngày 2.9.1867 , Bismarck đã gửi thư hỏi Moltke về việc Pháp đang chuẩn bị cho chiến tranh như thế nào . Moltke trả lời Bismarck trong lá thư vào ngày 6.9.1867 giải thích rằng việc quân đội Pháp tân trang bằng vũ khí mới cũng như tái tổ chức và việc điều các trung đoàn đến doanh trại Châlons để tập trận là điều bình thường trong giới quân sự chứ không phải là họ có ý đồ sắp đánh . Moltke tiếp tục trong lá thư gửi Bismarck vào ngày 9.9.1867 giải thích rằng các báo cáo nguy cơ quân Pháp sắp đánh là quá phóng đại so với tình hình thực tế

Vị trí của các đội hình chiến đấu như sau :

Chống lại Áo :
- Quân đoàn VI. ở Neiße
- Quân đoàn I. hành quân qua ngã Bromberg , Frankfurt , Hansdorf đến Görlitz
- Một nửa Quân đoàn IX. đến Görlitz bằng đường sắt

Chống lại Đan Mạch :
- Một nửa Quân đoàn IX. ở Duppel

Chống lại Pháp gồm 300 000 quân còn lại thuộc 4 Tập đoàn quân .

Tập đoàn quân I. gồm :

- Quân đoàn VII. tại Wittlich vào ngày thứ 25
- Quân đoàn VIII. gồm Sư đoàn bộ binh 16 gần Trier vào ngày thứ 17 , Sư đoàn bộ binh 15 tại Morbach vào ngày thứ 25

Tập đoàn quân II. gồm :
- Quân đoàn III. gồm Sư đoàn bộ binh 5 tại Saarbrücken vào ngày thứ 17 , Sư đoàn bộ binh 6 tại Kreuznach vào ngày thứ 25 .
- Quân đoàn IV. tại Neunkirchen vào ngày thứ 25
- Vệ binh Hoàng gia Phổ tại Mainz vào ngày thứ 28

Tập đoàn quân III. gồm :
- Quân đoàn II. nằm giữa Alzey và Mainz vào ngày thứ 25
- Quân đoàn XI. nằm giữa Alzey và Mainz vào ngày thứ 25
- Quân đoàn X. tại Mainz vào ngày thứ 28

Tập đoàn quân IV. gồm :
- Quân đoàn V. tại Mannheim vào ngày thứ 25
- Quân đoàn XII. tại Mannheim vào ngày thứ 25
 
Sau ngày thứ 25 thì bắc Đức sẽ có tổng cộng 250 000 quân để đánh Pháp , tuy nhiên nếu Áo không tuyên chiến thì vào ngày hôm ấy các Quân đoàn tại biên giới Áo có thể bắt đầu di chuyển bằng đường sắt đến mặt trận sông Rhine . Khi ấy thì vào ngày thứ 32 , bắc Đức sẽ có tổng cộng 300 000 quân để đánh Pháp .

Giai đoạn 1 - phòng ngự :

Nếu Pháp triển khai các đơn vị sang tả ngạn sông Mosel thì Sư đoàn bộ binh 13 , Sư đoàn bộ binh 14 và Sư đoàn bộ binh 16 sẽ tấn công lực lượng này. Nếu Pháp triển khai 50 000 quân tiến đánh Koblenz và Köln thì Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. sẽ chống trả sau sông Mosel cùng lúc với các đạo quân ở trun tâm tiến quân đe dọa sườn phải của họ . Chủ lực của Pháp sẽ tiến theo hướng Mainz hoặc Mannheim , Quân đoàn III. tại Saarbrücken sẽ quan sát ý đồ của Pháp .

Địa điểm được lựa chọn để đánh trận như sau :
- Vào ngày thứ 25 tại Neunkirchen , Homburg với Quân đoàn III. và Quân đoàn IV. , tổng cộng 65 000 quân
- Vào ngày thứ 30 tại Kaiserslautern với Quân đoàn III. , Quân đoàn IV. , Quân đoàn VII. , Quân đoàn VIII. , Quân đoàn II. và Quân đoàn XI. , tổng cộng 200 000 quân
- Vào ngày thứ 34 tại cùng địa điểm với thêm Vệ binh Hoàng gia Phổ và Quân đoàn X.

Giai đoạn 2 - tiến công

Vị trí của các Quân đoàn vào ngày thứ 33 như sau :

- Chiến tuyến Neunkirchen-Zweibrücken : III. , IV. , XI. , II. , G. , X.
- Chiến tuyến St.Wendel-Tholey : VII. , VIII.
- Landau : V. , XII.

Mục tiêu của đòn tiến công là chủ lực quân Pháp , một khi đã tìm được vị trí của chủ lực Pháp thì toàn bộ cả 4 Tập đoàn quân sẽ ập tới chiến trường để đánh trận quyết định . Nếu tiến công theo hướng Pont à Mousson thì chắc chấn sẽ tìm thấy chủ lực Pháp , các tuyến đường hành quân được bố trí như sau :
- Tập đoàn quân I. dùng đường Kreuzwald-Füllingen .
- Tập đoàn quân II. dùng đường Saarbrücken-St.Avold-Han
- Tập đoàn quân III. dùng đường Saargemünd-Püttlingen-Baronweiler
- Tập đoàn quân IV. tạm thời ở Landau

Các Quân đoàn hành quân tập trung , pháo binh hành quân bằng đường chính , kỵ binh và bộ binh sẽ hành quân qua các ngã rẽ song song . Chiều sâu của đội hình hành quân Quân đoàn không được dài quá 13km . Tiền quân tiến ở phía trước đội hình khoảng nửa ngày hành quân . Đối với mỗi Tập đoàn quân thì Quân đoàn tiên phong sẽ xuất phát vào rạng sáng , Quân đoàn tiếp theo sẽ xuất phát sau bữa tối và Quân đoàn thứ ba sẽ xuất phát vào khoảng thời gian thích hợp vào ngày hôm sau .

Chiến tuyến của 3 Tập đoàn quân sau 3 ngày tiến công như sau : Füllingen-Baronweiler , chiều rộng khoảng 13km , chiều sâu khoảng 13km .

Trong trường hợp Pháp tấn công phủ đầu từ sông Seille :

- 3 Tập đoàn quân lùi về sông Rhine
- Tập đoàn quân IV. đánh vào sườn phải của họ

Trong trường hợp Pháp tấn công phủ đầu từ sông Nied :
- Tăng cường cho Tập đoàn quân IV. để tấn công theo hướng Strassbourg

Nếu sau 4 tuần mà vẫn chưa tìm được chủ lực Pháp ở đâu thì :
- Tập đoàn quân I. triển khai tiền quân mạnh tiến từ Kedingen theo hướng Reichersberg
- Tập đoàn quân III. tiến quân đến sông Seille

Nếu phát hiện thấy chủ lực Pháp phòng ngự sau sông Mosel đoạn từ Lunéville đến Metz hoặc khu vực giữa sông Blies và sông Seille :

- Tập đoàn quân I. để lại 1 sư đoàn để quan sát tại Peltre và ở phía đông Metz
- Tập đoàn quân III. triển khai 1 Quân đoàn đe dọa Château Salins
- Phần còn lại (200 000 quân) hành quân đến Cheminot và Nomény để tấn công Pont à Mousson
- Tập đoàn quân IV. được tăng cường

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1868

Rất khó có khả năng Pháp sẽ tấn công trước khi quá trình vũ trang của bắc Đức hoàn thành . Tuy nhiên không loại trừ khả năng họ sẽ tấn công vào lúc này khi họ vẫn chưa hoàn thành quá trình cải tổ quân đội .

Trong trường hợp đó thì Moltke cho rằng ban đầu không nên cố gắng cố thủ ở tả ngạn sông Rhine . Quân Pháp chắc chắn không thể nào đủ mạnh để vượt qua phòng tuyến sông Rhine . Vào ngày thứ 20 thì các Quân đoàn XI. , IV. , V. tại Mainz để tiến hành phản công , chủ lực Pháp khi ấy chỉ mới có 100 000 người bởi họ cũng đang trong quá trình đưa quân từ hậu phương ra mặt trận .

Xét tới bối cảnh chính trị thì có vẻ như bắc Đức chỉ phải chống lại một mình Pháp . Không tính Quân đoàn VI. và Quân đoàn IX. để bảo vệ bờ biển cùng biên giới Đan Mạch thì 11 Quân đoàn sẽ có sức mạnh tổng cộng 360 000 người , nếu các bang quốc nam Đức tham gia cùng thì sẽ nâng lên thành 430 000 người.

 

Kế hoạch tập trung và tác chiến của 4 Tập đoàn quân vẫn không thay đổi nhiều . Tập đoàn quân IV. sẽ hỗ trợ các bang quốc nam Đức nhưng nếu Baden và Württemberg không tham chiến thì một Quân đoàn sẽ được để lại để đề phòng sông Neckar .

Biên chế của 4 Tập đoàn quân có thể như sau :
- Tập đoàn quân I. : VII. , VIII. chỉ huy bởi Công tước von Mecklenburg hoặc von Herwarth
- Tập đoàn quân II. : III. , IV. , G. chỉ huy bởi Hoàng tử Friedrich Karl
- Tập đoàn quân III. : II. , X. , XII. , I. chỉ huy bởi Thượng tướng von Steinmetz
- Tập đoàn quân IV. : V. , XI. , 2 Quân đoàn Bayern , 1 sư đoàn Württemberg , 1 sư đoàn Baden chỉ huy bởi Vương thái tử Phổ .

Trong đó Tập đoàn quân III. sẽ làm dự bị cho Tập đoàn quân I. và Tập đoàn quân II. . Dự kiến thêm một Tập đoàn quân dự bị nữa gồm Quân đoàn VI. và Sư đoàn bộ binh 17 sẽ được tập hợp để bảo vệ căn cứ hậu cần , nâng tổng quân số tại mặt trận lên 480 000 người .

Nếu vào đầu chiến tranh Pháp xâm lược Bayern thì Quân đoàn I. Bayern sẽ rút lui về Ulm để nhử chủ lực Pháp đâm sâu về phía Đông . Như thế thì chủ lực Phổ có thể đánh vào sườn trái của họ .

Tùy vào tình hình chính trị , nếu các bang quốc phía nam chấp nhận làm theo kế hoạch của Phổ thì vị trí tập trung của các đội hình của họ vào ngày thứ 21 sẽ là như sau :
- Quân đoàn I. Bayern : Nördlingen
- Quân đoàn II. Bayern : Würzburg
- 1 lữ đoàn Bayern ở Landau
- Sư đoàn dã chiến Württemberg : Stuttgart-Ludwigsburg
- Sư đoàn dã chiến Baden : Rastatt .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1869


A. Chống lại một mình Pháp

Sau khi làm việc với các ủy viên quân sự của quân đội các nước phía nam thì Moltke đã soạn một bản kế hoạch mới vào năm 1868 , sau đó chỉnh sửa và cập nhật vào tháng 1 và tháng 3 năm 1869.

Bằng cách tận dụng tuyến đường sắt ở Bayern thì Đức sẽ có tổng cộng 6 tuyến đường sắt để vận chuyển quân số . Nếu quân đội Pháp muốn sử dụng hết toàn bộ mạng lưới đường sắt của họ thì buộc phải tập trung các đơn vị chiến đấu thành 2 nhóm : 1 nhóm ở Metz và 1 nhóm ở Strassburg , hai vị trí này nằm cách xa nhau và bị chắn ngang bởi dãy núi Vosges . Như vậy thì Đức sẽ có lợi thế vào ban đầu .

Không cần phải cắt quân để phòng ngự hạ nguồn sông Rhine , dù cho Pháp có tấn công qua Bỉ hay không . Chiến lược phòng ngự giờ đây (và cả chiến lược tấn công) chính là tung đòn tấn công qua biên giới Pháp .Vị trí xuất phát sẽ là vùng Palatinate của Bayern , hướng tiến công sẽ là thượng nguồn sông Rhine .

Biên chế của 4 Tập đoàn quân như sau :
- Tập đoàn quân I. tại Wittlich : VII. và VIII.
- Tập đoàn quân II. tại Neunkirchen , Homburg : III. , IV. , X. , G.
- Tập đoàn quân III. tại Landau : V. và XI. và các đơn vị nam Đức
- Tập đoàn quân IV. làm dự bị với IX. , XII. , I. , II. và VI.

Chiến dịch tấn công sẽ xuất phát với 300 000 quân hoặc nếu điều kiện thuận lợi thì là toàn bộ 500 000 quân .

B. Chống lại Pháp và Áo

Phòng tuyến sông Rhine với khoảng 100 000 quân sẽ cầm cự trong khoảng 6-8 tuần . Tuy nhiên Áo sẽ đợi cho tới khi Pháp bắt đầu xâm lược thì mới tiến đánh và ngoài ra hiện tại quân đội Áo chưa đạt trạng thái sẵn sàng chiến đấu , các tiểu đoàn của Áo hiện chỉ có sức mạnh khoảng 100 người nên cần tốn rất nhiều thời gian để vũ trang. Như vậy bắc Đức sẽ rảnh tay trong khoảng 6-8 tuần đầu tiên .

Một phương án khả dĩ là tập trung chủ lực để nhanh chóng hạ gục Pháp , khả năng cao là chính quyền nước họ sẽ thay đổi nếu để thua trận trước Phổ . Sau đó thì có lẽ hòa ước với Pháp sẽ được ký kết . Trong khoảng thời gian đó có lẽ Áo sẽ tiến đánh và chiếm đóng các tỉnh Schlesien , Brandenburg thậm chí là cả thủ đô Berlin thì Phổ vẫn chưa bị đặt vào thế bất lợi . Bởi rất khó để Áo nhận được hỗ trợ từ phía tây và ngược lại còn bị đe dọa bởi Nga từ phía đông .
Có thể như khi Phổ đánh Wien thì Nga sẽ nằm ngoài cuộc nhưng mọi chuyện sẽ khác nếu Áo đánh Berlin .

Như vậy kế hoạch của bắc Đức là như sau :
- 10 Quân đoàn ở Palatinate đánh Pháp
- 3 Quân đoàn cùng 2 sư đoàn Landwehr đánh Áo

Áo không thể nào dùng toàn bộ quân để xâm lược Phổ bởi họ phải chia bớt quân để đề phòng trước Nga tại Walachei và Moldau .

Nếu Áo xâm lược tỉnh Schlesien , cho rằng Nga sẽ tập trung 1 Tập đoàn quân trinh sát ở Warschau thì Áo buộc phải cắt bớt quân để đề phòng lực lượng này tại Olmütz . Còn lại là các lực lượng tiến đánh Berlin từ Prag , các lực lượng phòng ngự của Phổ buộc phải lựa chọn để phòng ngự trên sông Oder hoặc trên sông Elbe . Nếu rút lui dọc theo sông Elbe thì sẽ hội quân với Quân đoàn XII. của Sachsen còn nếu rút lui dọc theo sông Oder thì quân Phổ sẽ tiến tới gần biên giới Nga để nhờ hỗ trợ .

Mặc dù không biết rõ rằng liệu Nga có giúp hay không nhưng không nên trực tiếp tham gia liên minh với Nga bởi làm như vậy đồng nghĩa với việc đặt quyền chỉ huy của các lực lượng này cho Tập đoàn quân của Nga ở Warschau (không đúng kế hoạch tác chiến của Bộ tổng tham mưu) .

Phương án được Moltke ưu tiên nhất là rút lui dọc theo sông Elbe  , lấy pháo đài Torgau và Magdeburg làm căn cứ hoạt động . Từ đây thì quân Phổ có thể đánh vào sườn trái của Áo nếu họ tấn công Berlin .

Kế hoạch chiến tranh của Bộ tổng tham mưu quân đội Hoàng gia Phổ , 1869-70 (cập nhật và sửa đổi nhiều lần)

Kế hoạch được soạn vào mùa đông năm 1868-1869 sau nhiều lần chỉnh sửa với lần cuối là vào tháng 7 năm 1870  , sẽ được áp dụng trong chiến dịch mùa thu năm 1870 :

a. Phòng ngự trước Áo

Vào năm 1866 thì Áo cần tới 4 tháng để triển khai 340 000 quân trên chiến trường vì thế tốc độ vũ trang của họ vẫn sẽ không nhanh hơn mức đó . Áo buộc phải chia quân để đề phòng Nga , Ý , Balkan và có thể là Bayern nên họ không thể dồn hết lực để xâm lược Phổ . Cho rằng Nga , nếu không tính Tập đoàn quân Kavkaz của họ thì sẽ có trên chiến trường :

- 8 sư đoàn bộ binh ở Bender
- 12 sư đoàn bộ binh và 2 sư đoàn kỵ binh ở Wolocysk
- 2 sư đoàn bộ binh đối  Brody

Như vậy một tập đoàn quân sẽ được tập hợp trong thời gian ngắn tại Czenstochau , đe dọa bất cứ mũi tiến nào của Áo nhằm vào tỉnh Schlesien. Phương án tốt hơn cho người Áo là nếu họ đánh thẳng vào tỉnh Brandenburg theo hướng Berlin .

Để đối phó với quân Áo thì bắc Đức sẽ dùng :
- Quân đoàn I.
- Quân đoàn II.
- Sư đoàn Landwehr 1
- Sư đoàn Landwehr 3
- Sư đoàn kỵ binh 1
- Sư đoàn kỵ binh 2

Tổng cộng 83 000 quân , lực lượng này có thể được tăng cường bởi Quân đoàn VI. (30 000 quân) . Vị trí tập trung là tại Olmütz , hướng rút lui khả dĩ là dọc sông Elbe . Khả năng liên minh với Nga vẫn còn bỏ ngỏ .

Nếu Áo không tuyên chiến thì Quân đoàn I. và Quân đoàn II. sẽ di chuyển tới mặt trận phía tây .

b. Tấn công chủ lực quân Pháp

Tại mặt trận phía Tây , nhiệm vụ chính của chiến dịch là ‘’nhằm tìm chủ lực địch , và , khi tìm đã thấy họ , lập tức tấn công’’ (Vernichtungsschlacht) . Xét về tổng quân số quy ước giữa 2 phe . Cho rằng những vấn đề về vận chuyển và tình hình chính trị , Bắc Đức ban đầu chỉ có thể điều động 10 quân đoàn , tổng cộng  330 000 quân . Chống lại Pháp ngay từ đầu có thể triển khai 250 000 quân hoặc sau khi gọi dự bị , 343 000 quân . Tỉ lệ quân số giữa 2 phe sẽ thay đổi theo hướng có lợi cho Bắc Đức nếu các nước ở phía nam cũng tham chiến .

Tính trung lập của Bỉ , Hà Lan và Thụy Sĩ sẽ giới hạn chiến trường vào khu vực nằm giữa Luxemburg và Basle. Nếu Pháp xâm phạm đến các nước trung lập này , chẳng hạn như Bỉ thì lực lượng của họ sau khi chiến đấu tại Brussels và Antwerp sẽ suy giảm đáng kể . Mũi tiến công từ sông Meuse sẽ hiệu quả hơn nếu thực hiện từ sông Mosel thay vì từ Köln . Khi ấy thì Phổ buộc họ phải dàn quân ở cánh phía Nam , đe dọa tới đường rút lui . và buộc Pháp phải đánh trận quyết định . Chính vì khoảng cách từ Bruxelles đến Köln xa hơn nhiều so với từ Mainz , Kaiserslautern hoặc Trier nên Phổ sẽ có đủ thời gian để chuẩn bị vị trí của mình ở hạ nguồn sông Rhine. Nếu Pháp tấn công qua Thụy Sĩ , họ sẽ phải đối mặt với những khó khăn không kém từ địa hình và các hoạt động du kích mạnh tại nơi đây .

Ngược lại nếu Pháp không đụng đến các nước trung lập mà đánh đến Mainz để vòng qua phòng tuyến sông Rhine thì Đức sẽ tập trung quân số ở sông Mosel để đánh vào sườn trái của Pháp .  Nếu Quân đoàn Baden-Wurtemberg nằm gần cánh trái thì Phổ có thể chi viện cho họ từ đồng bằng Palatinate , từ Rastatt thì đạo quân này sẽ tấn công để đe dọa đường rút của Pháp .

 6 Tuyến đường sắt đều sẵn sàng cho quá trình vận chuyển quân số đến mặt trận sông Rhine - sông Mosel . Lịch trình di chuyển gồm ngày và giờ của từng trung đoàn được tính toán kỹ lưỡng . Đợt nhả quân đầu tiên ngoài mặt trận sẽ được thực hiện vào ngày thứ 10 sau lệnh tổng động viên và tới ngày thứ 14 thì 2 Quân đoàn sẽ có thể được tập hợp tại đây . Vào ngày thứ 18 lực lượng của Đức sẽ đạt 300 000 người và vào ngày thứ 20 tòa bộ mọi lực lượng hỗ trợ, hậu cần sẽ gần như có mặt tại mặt trận .

Về phía quân đội Pháp , thì Moltke không thể nào đoán tốc độ vũ trang và tập hợp quân số của họ sẽ diễn ra nhanh như thế nào . Bởi từ thời Napoleon I , Pháp chỉ mới thực hiện các đợt vũ trang một phần . Các doanh trại và đồn trú của Pháp phần lớn đều tập trung ở vùng đông bắc với toàn các đơn vị ch . Nếu Pháp dự định di chuyển ra mặt trận mà không chờ dự bị thì họ có thể tập trung một lực lượng khoảng 150 000 quân trong khoảng thời gian rất ngắn . Cho rằng một Tập đoàn quân với đầy đủ pháo binh và kỵ binh được tập hợp tại Metz vào ngày thứ 5 sau lệnh tổng động viên và vượt qua biên giới ở Saarlouis vào ngày thứ 8 . Lúc đó Phổ sẽ dừng việc vận chuyển quân số và thả quân dọc sông Rhine , như vậy Pháo sẽ tốn thêm 6 ngày hành quân để đến vị trí của Phổ vào ngày thứ 14 . Vài ngày sau đó thì Đức sẽ nắm thế chủ động và chuyển sang thế tấn công với một lực lượng đông gấp đôi Pháp .

Vị trí và biên chế của các đội hình tác chiến như sau :

- Tập đoàn quân I. gồm :  VII. và VIII. , tập trung gần Wittlich
- Tập đoàn quân II. gồm :  III. , IV. và X. , tập trung gần  Neukirchen-Homburg
- Tập đoàn quân III. gồm :  V. và XI.  , tập trung gần Landau và Rastatt
- Tập đoàn quân IV. gồm : IX. và XII. , tập trung gần Mainz

Tổng quân số của cả 4 tập đoàn quân là 384 000 người

Ngoài ra còn có các Quân đoàn I. , II. Và VI. sẽ chỉ có thể di chuyển ra mặt trận sau ngày thứ 21 bởi hệ thống đường sắt đang được sử dụng bởi các Quân đoàn khác (Nâng tổng quân số lên 484 000 người ) . Nếu các bang quốc nam Đức tham chiến thì họ sẽ tham gia tập đoàn quân bên cánh trái (Tập đoàn quân III.)
Để phòng ngự các pháo đài trong nước , chỉ cần 9 trung đoàn bộ binh . Sư đoàn bộ binh số 17 được tăng cường bởi Landwehr có nhiệm vụ phòng thủ bờ biển phía Bắc . 

Nhiệm vụ của 4 tập đoàn quân được soạn sẵn như sau :

-Tập đoàn quân I :

’’Nhằm đảm bảo cho quá trình tập kết của Quân đoàn VII. và Quân đoàn VIII. gần Moselle , lực lượng đồn trú ở khu vực sẽ được tập hợp và làm tiền quân ở Trier và Saarbrücken , và nhanh chóng gửi viện quân đến đó . Các vị trí tiền đồn ở Saarbrücken sẽ được thiết lập cho 2 tiểu đoàn và 4 kỵ đội đồn trú ở đây cùng với ở Saarlouis , một lực lượng đủ mạnh để bảo vệ tuyến đường sắt trước các nhóm phá hoại của địch . Trong trường hợp buộc phải lui quân , một phân đội đường sắt sẽ được biên chế với nhiệm vụ phá hủy tuyến đường sắt và mức độ phá hủy sẽ phụ thuộc vào lệnh từ cấp trên . Cần phải hạn chế việc rút lui quá Neunkirchen , bởi tiếp viện sẽ di chuyển đến nơi đây từ vào ngày thứ 20 từ Quân đoàn III. . Đồn trú ở Trier gồm 4 tiểu đoàn , 4 kỵ đội và 1 khẩu đội (từ Koblenz) có thể giữ vững vị trí của mình ở Trier , Schweich và ít nhất là trước Wittlich , bởi địa hình khiến địch chưa thể ngay lập tức uy hiếp nơi đây . Vào ngày thứ 14 tiếp viện sẽ được gửi đến và vào ngày thứ 16  toàn bộ Quân đoàn VIII. sẽ di chuyển đến đây (Ngoại trừ trung đoàn số 33) và Quân đoàn VII.(Ngoại trừ các đoàn vận tải) . Lúc này 47 tiểu đoàn , 32 kỵ đội và 30 khẩu đội sẽ sẵn sàng tác chiến’’

- Tập đoàn quân II :

’’Bằng cách chiếm lĩnh các vị trí tại Saarbrücken và Neunkirchen chúng ta có thể biết được khoảng cách sử dụng an toàn của các tuyến đường sắt ở Palatinate . Một phần lực lượng từ Quân đoàn III. sẽ đến  Saarbrücken vào ngày 10  và một phần thuộc Quân đoàn IV. vào ngày thứ 11 . Vào ngày thứ 15 toàn bộ quân số của cả 2 Quân đoàn sẽ tập kết ở đâu đó gần mặt trận giữa Bildstock và St.Ingbert mà đằng sau đó Quân đoàn X. và Vệ binh đế chế Phổ sẽ được tập hợp . Vào ngày thứ 19 toàn bộ lực lượng sẽ bao gồm 104 tiểu đoàn , 108 kỵ đội và 60 khẩu đội’’

- Tập đoàn quân III :

’’Chiến tuyến phòng ngự bởi 1 Lữ đoàn Bayern ở Landau sẽ được tiếp viện vào ngày thứ 15 và 16 bởi 2 Sư đoàn bộ binh từ Quân đoàn V. . Vào ngày thứ 13 phần lớn Quân đoàn XI. sẽ bắt đầu hành quân đến . Đến ngày thứ 18 sẽ có sự hiện diện của một lực lượng quân sự Phổ mạnh nằm sau Klingbach với 50 tiểu đoàn , 40 kỵ đội và 30 khẩu đội - hoàn toàn đủ sức nhằm hỗ trợ liên quân Baden-Württemberg nằm giữa Rastatt và Karlsruhe trong trường hợp quân Pháp tiến công qua Thượng Rhine’’

- Tập đoàn quân IV :

’’Quân đoàn IX. sẽ đóng quân ở Kircheimbolanden và Quân đoàn XII. ở phía trước Mainz vào ngày thứ 17 , tổng cộng 52 tiểu đoàn , 40 kỵ đội và 31 khẩu đội sẽ có thể hội quân cùng Tập đoàn quân II ở Homburg vào ngày thứ 19’’

’’Người Pháp có rất ít khả năng để có thể tấn công Tập đoàn quân II của chúng ta , vốn nằm gần biên giới nhất và có sức mạnh vượt trội . Cho rằng họ có thể tập trung toàn bộ lực lượng của mình và đẩy lùi Tập đoàn quân II , chúng ta vẫn có thể tổ chức đánh trận quyết định gần Mannheim với lực lượng quân ta sẽ đạt 200 000 người vào ngày thứ 20 . Trong trường hợp quân Pháp không tiến sâu vào thượng Rhine hoặc hạ Mosel , ta có thể chi viện cho Tập đoàn quân II bằng Tập đoàn quân III và sử dụng Tập đoàn quân I băng qua sông Nahe ập vào sườn của địch . Mặt khác nếu Tập đoàn quân II có thể giữ vững vị trí của mình , nhận tiếp viện và Tập đoàn quân I , 3 có thể đảm bảo được hai bên cánh , một cuộc xâm lược vào lãnh thổ Pháp sẽ được tiến hành ngay sau đó’’

c. Bảo vệ bờ biển phía Bắc

Để bảo vệ đường bờ biển phía Bắc khỏi cuộc đổ bộ khả dĩ của Pháp : Khoảng 26 000 quân đồn trú trong các pháo đài tại địa phương cùng với Sư đoàn bộ binh số 17 tại Hamburg và Sư đoàn Landwehr 2 tại Bremen nâng tổng quân số lên 55 000 quân . Bảo vệ đường bờ biển Baltic ít bị đe dọa hơn cùng với quân đồn trú địa phương là Sư đoàn Landwehr 1 và Sư đoàn Landwehr Cận Vệ gần Hanover với tổng quân số khoảng 22 000 người . Trong trường hợp địch đổ bộ vào vùng Baltic , Phổ sẽ tách từ lực lượng chính 40 000 quân và vận chuyển bằng đường sắt đến khu vực nhanh nhất có thể . Hơn nữa trong giai đoạn đầu của chiến tranh vẫn còn 3 quân đoàn vẫn đang chờ sẵn ở phía sau do chưa thể lập tức di chuyển ra biên giới.

Vào ngày thứ 27 , Tập đoàn quân II. sẽ tiến đến tuyến Luneville-Nancy và Pont à Mousson để nghỉ ngơi , trong khi chờ các tập đoàn quân còn lại tiến tới bắt kịp .

3.2.Tổng động viên

Vào ngày 15 tháng 7 khi Berlin nhận được tin tức từ Pháp rằng quân đội Pháp đang tiến hành điều động dự bị , lệnh tổng động viên toàn bộ Bắc Đức được đưa ra trong đêm 15-16/7 .

Chỉ cần một dòng tin nhắn ngắn gọn từ Văn phòng chiến tranh ‘’Huy động Quân đoàn’’ ,  từ Quân đoàn  chuyển lệnh xuống cấp dưới ‘’Huy động trung đoàn’’  và tiếp tục như vậy cho tới tiểu đoàn Landwehr . Các chỉ huy tiểu đoàn có sẵn trong tay danh sách những người thuộc diện dự bị động viên và gửi thư đến từng nhà một .

Tất cả những ai được gọi trở lại quân ngũ có 24 tiếng để chuẩn bị việc nhà và nói lời chào tạm biệt với người thân , bạn bè và sau đó phải có mặt tại doanh trại tiểu đoàn Landwehr  . Tại đây họ sẽ được kiểm tra bởi bác sỹ để xem tình trạng sức khỏe có phù hợp hay không, cuối cùng là một sỹ quan sẽ dẫn họ đến doanh trại trung đoàn nơi các trang thiết bị đã được chuẩn bị đang đợi sẵn

Sức mạnh các trung đoàn được tăng lên mức tối đa  . Quân số mỗi tiểu đoàn từ  540 người vào thời bình tăng lên 1000 người . Trong đó gồm 48 sỹ quan , hạ sỹ quan   ; 372 quân nhân đang trong quá trình thực hiện nghĩa vụ ( 124 người thuộc thế hệ 1849, 124 người thuộc thế hệ 1848 và 124 thuộc thế hệ 1847 ) ; 496 người được gọi từ  dự bị (124 người thuộc các thế hệ 1846 , 1845 , 1844 và 1843) . Mỗi Trung đoàn bộ binh thành lập thêm tiểu đoàn dự phòng , lấy quân từ Trung đoàn Landwehr  .
Các Trung đoàn Kỵ binh hầu như không cần phải gọi dự bị vì không có sự khác biệt đáng kể giữa quân số thời bình và thời chiến .

Tuy nhiên không chỉ có một mình Bắc Đức đối đầu với Pháp mà còn các vương quốc trung lập ở phía Nam với tinh thần chống Napoleon từ gần 70 năm trước . Trong hội đồng vương quốc Bayern , phần lớn các ý kiến đều nghiêng về chống Pháp thay vì duy trì tính trung lập của mình như vua Ludwig bày tỏ quan điểm của mình tại hội đồng : ‘’Vì lời thề trung thành của tôi với hiệp ước đồng minh , tôi sẽ  sử dụng sức mạnh của mình nhằm thực hiện nghĩa vụ với nước Đức nói chung  và với Bayern nói riêng’’

Bayern phát lệnh tổng động viên vào ngày 16/7  và vào ngày 19/7 quyền chỉ huy 2 Quân đoàn Bayern thuộc về vua Wilhelm của Phổ

Tại Vương Quốc Württemberg , vua Karl nhanh chóng trở về Stuttgard sau kỳ nghỉ ở St.Maurice vào ngày 17 . Lệnh tổng động viên được phát trong ngày hôm đó 

Không khí thống nhất toàn  Đức nổi lên rất mạnh tại Đại công quốc Baden cùng với mong muốn thống nhất của Đại công tước Ludwig . Vào ngày 16/7 , Baden phát lệnh Tổng động viên

Đại công quốc Hesse- Darmstadt thân với Bắc Đức cũng tiến hành vũ trang quân đội.

Như vậy toàn bộ các quốc gia nói tiếng Đức (ngoại trừ Áo) đều đứng cùng 1 phe chống lại Pháp , do đó trong lịch sử Đức thì cuộc chiến được gọi là Deutsch-Französischer Krieg Chiến tranh Đức - Pháp , là tên gọi chính xác hơn so với Franco-Prussian War Chiến tranh Pháp - Phổ , theo cách gọi của người Anh

Các pháo đài ở những vị trí trọng yếu được trang bị đầy đủ quân số nhằm bảo vệ đường bờ biển , các khẩu pháo hạng nặng được cải tiến và các ống phóng ngư lôi được lắp đặt

Lệnh tổng động viên được ra lệnh vào ngày 15/7 bao gồm việc triển khai toàn bộ các lực lượng quân sự của Bắc Đức với ngày 16/7 là ngày bắt đầu huy động quân số. Quá trình điều động quân số được thực hiện đúng với kế hoạch được vạch ra từ trước bởi Bộ Tổng Tham Mưu

4 Sư đoàn Landwehr được thành lập gồm :

- Sư đoàn Landwehr cận vệ tại Berlin
- Sư đoàn Landwehr Pomerania , số 1 tại Stettin
- Sư đoàn Landwehr Brandenburg , số 2 tại Berlin
- Sư đoàn Landwehr Hỗn Hợp , số 3 tại Posen

Mỗi Sư đoàn gồm 12 tiểu đoàn Landwehr , riêng Sư số 2 có 16 tiểu đoàn với mỗi tiểu đoàn 802 người   , ngoài ra còn được bổ sung với 1 Trung đoàn kỵ binh dự bị , 3 khẩu đội dự bị và 1 đại đội công binh đồn trú

Sư đoàn bộ binh 17 tách khỏi Quân đoàn IX. có nhiệm vụ bảo vệ khu vực Schleswig-Holstein giáp biên giới với Đan Mạch ,  Sư đoàn bộ binh 25 thuộc  quân đội Đại Công Quốc Hesse được trang bị cho Quân đoàn IX. để thay thế vị trí này.

Các trung đoàn kỵ binh thuộc Sư đoàn bộ binh được kéo ra để thành lập các Sư đoàn kỵ binh , mỗi Quân đoàn chỉ giữ lại 1 Trung đoàn bộ binh . Riêng Vệ Binh Hoàng Gia Phổ cùng Sư đoàn bộ binh 17 và Sư đoàn bộ binh 25 giữ lại Trung đoàn kỵ binh của mình .

Ngoài các đội hình tác chiến , các đội hình hỗ trợ cũng được thành lập gồm
- 7 Sư đoàn liên lạc điện tín dã chiến
- 5 Sư đoàn liên lạc điện tín cố định
- 5 Sư đoàn đường sắt dã chiến
- 5 Kho đạn dược dự bị
- 21 đoàn vận tải đạn dược dự bị

Các lực lượng đồn trú được thành lập sử dụng lực lượng từ Landwehr II , các pháo đài gần biên giới gồm Saarlouis ,  Mainz , Koblenz , Köln , Wesel , Minden , Sonderburg-Düppel , kh vực hạ Elbe cũng như các cộng sự tại Magdeburg đều được lệnh chuẩn bị đề phòng trước các cuộc tấn công thọc sâu bất ngờ (Coup de main) . 8 trung đoàn bộ binh được điều đến các khu vực này gồm:

- Mainz : Số 19 , số 30 và số 81
- Saarlouis : Số 70
- Koblenz : Số 68
- Köln : Số 65
- Rastatt : Số 34
- Sonderburg-Düppel : Số 25


Tại vương quốc Bayern , ngay sau khi có lệnh tổng động viên , 2 Quân đoàn được đưa vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu . Các lực lượng đồn trú  ,dự phòng được thành lập dựa theo kế hoạch chiến tranh :

- Germersheim : 4 Tiểu đoàn lấy từ Trung đoàn bộ binh 4 và 8
- Landau : 2 Tiểu đoàn  lấy từ Trung đoàn bộ binh 4 và 8
- Ulm : Tiểu đoàn 3 thuộc Trung đoàn bộ binh 12
- Ingolstadt : Tiểu đoàn 3 thuộc Trung đoàn bộ binh 18

Tại vương quốc Württemberg , quá trình huy động quân số được diễn ra theo kế hoạch từ Bộ Tổng Tham Mưu Phổ . Các đơn vị dự phòng cũng như Ersatz được thành lập để phòng ngự bờ trái  Ulm . Lực lượng đồn trú tại Ulm gồm 4 tiểu đoàn từ Trung đoàn bộ binh 4 và Trung đoàn bộ binh 6 , thành lập thành 1 Lữ Đoàn , 1 Tiểu đoàn pháo đồn trú với 4 khẩu đội , 1 đại đội công binh , 1 kỵ đội dự phòng và 1 khẩu đội dự phòng

Tại đại công tước Baden  vì vị trí hiểm yếu của mình nên ngay từ ngày 15/7 , lệnh tổng động viên đã được ban hành . Lực lượng đồn trú tại Rastatt ban đầu gồm Trung đoàn bộ binh 6 và 2 tiểu đoàn điểu thương thuộc Trung đòa bộ binh 4 . Trong quá trình huy động  lực lượng các lực lượng này dần được thay thế bởi các Tiểu đoàn Landwehr  3,4,5 và 6  lập thành 1 Trung đoàn  , 1 Kỵ đội đồn trú , 1 tiểu đoàn pháo đồn trú và 1 tiểu đoàn công binh . Trong kihi đó tiểu đoàn Landwehr 1 di chuyển đến Maxau và vào ngày 4/8 , Tiểu đoàn Landwehr 2 di chuyển tới Mannheim và Karlsruhe

Kế hoạch chiến tranh được soạn bởi Bộ Tổng Tham Mưu trong chiến tranh với Pháp vào năm 1868 - 1869 nêu rõ biên chế , lịch trình và vị trí tập trung của các Tập đoàn quân tạo thành nền tảng cho các hoạt động tác chiến chiến dịch trong tương lai . 3 Tập Đoàn  Quân đã được tổ chức bao gồm các lực Bắc Đức ,Hesse-Damstadt, Bayern , Württemberg và Baden . Với tổng quân số khoảng 462 000 người vào đầu tháng 8 và nếu tính thêm các lực lượng dự bị , đồn trú cũng như Landwehr không tham gia vào chiến dịch xâm lược Pháp thì quân số tác chiến toàn Đức có thể lên tới 1 triệu người

3.3. Aufmarsch

Ngay sau khi lệnh Tổng động viên được ban hành , lịch trình hành quân và vận chuyển ngay lập tức được đưa vào thực hiện . Các mốc thời gian của từng trung đoàn một được soạn bởi bộ phận đường sắt thuộc Bộ Tổng Tham Mưu dưới quyền trung tá von Brandenstein .

Vào ngày 18/7 Hoàng vương Wilhelm lệnh các Tập Đoàn Quân tập trung theo đúng với kế hoạch và các tư lệnh Tập Đoàn Quân có toàn quyền chỉ huy các đội hình của mình cho đến khi quá trình tập kết quân số đã được hoàn thành . Các Sư đoàn kỵ binh được giao cho các Tập Đoàn Quân vào ngày 25/7 . Biên chế lực lượng và thành phần chỉ huy của 3 Tập Đoàn Quân như đã nói trong Chương 3

Vì các quân đoàn đã  di chuyển ra Mặt Trận , các ''Thống đốc trung ương'' - Generalgouvernement được tổ chức để thay thế nhiệm vụ quản lí các Quân khu  . Toàn bộ lãnh thổ Liên bang Bắc Đức được chia thành 5 Thống đốc trung ương gồm :
- Khu vực dọc bờ biển thuộc các Quân đoàn I. , II. , IX. và X. : Gen.d.Inf. (Thượng tướng bộ binh ) Vogel von Falkenstein , sở chỉ huy tại Hanover
- Khu vực thuộc các Quân đoàn VII. , VIII. và XI. : Gen.d.Inf. von Herwarth , Sở chỉ huy tại Koblenz
- Khu vực thuộc các Quân đoàn III. và IV. : Gen.d.Inf. von Bonin , Sở chỉ huy tại Berlin
- Khu vực thuộc các Quân đoàn V. và VI. : Ltn.Gen. (Trung tướng) von Löwenfeld

- Khu vực thuộc Quân đoàn XII. - Ltn.Gen. von Fabrice (Bộ trưởng chiến tranh Vương quốc Saxony )

Vào ngày 13/8 Bộ trưởng chiến tranh Vương quốc Württemberg (1 trong 3 quốc gia Nam Đức) von Suckow được bổ nhiệm làm Thống đốc tướng khu vực Württemberg  

Quá trình huy động quân số ở các khu vực dọc sông Rhine nằm sát biên giới sẽ bị  đe dọa bởi lực lượng đồn trú cũng như doanh trại huấn luyện của Pháp nằm ở bên kia biên giới . Để có thể đề phòng mối đe dọa này các trụ sở chỉ huy địa phương cùng kho chứa các trang thiết bị vật liệu và nhu yếu phẩm chiến tranh nằm giữa bờ phải Moselle và bờ trái Rhine đều được vận chuyển sang bờ Đông Rhine . Lực lượng dự bị và đồn trú sẽ tập trung ở đây , sau đó hội quân cùng Sư đoàn 16 . Ngoại lệ duy nhất là quân số thuộc Trung đoàn số 69 và số 70 được lệnh tập trung ở Saarlouis gần biên giới  bởi 2 Trung đoàn này được lệnh di chuyển và tiếp viện Saarlouis trong thời gian sớm nhất có thể .

Vào ngày 26/7 , quá trình tập trung quân số của Quân đoàn VIII. đã hoàn tất

Tại Vương quốc Bayern các lực lượng đồn trú ở biên giới đã ở trong trạng thái sẵn sàng rút lui về các khu vực phía sau đến các thị trấn có pháo đài bảo vệ như Aschaffenburg và Würzburg . Vào ngày 30/7 ban chỉ huy ở Zweibrücken được dời đến Speyer .

Ở Đại công quốc Baden , quá trình tập hợp quân số được triển khai dựa trên khả năng bị xâm lược của mình . Các chỉ huy Landwehr đều đã trong trạng thái sẵn sàng di chuyển , lực lượng dự bị ở khu vực giữa Rastatt và Lörrach được tập hợp ở khu vực tập kết trung đoàn . Các trung đoàn đóng quân tại Freiburg và Konstance được vận chuyển đến Rastatt vào ngày 16 nhằm tăng cường cho lực lượng đồn trú tại đây . Lực lượng tiến viện từ Bắc Đức tiến đến Rastatt vào ngày 17/7 gồm Trung đoàn điểu thương Pomerania và một đại đội thợ mỏ từ Frankfurt và Koblenz . Đây chính là lực lượng quân sự đầu tiên ở Bằc Đức có mặt tại Nam Đức

Ngay sau khi hoàn tất quá trình gọi quân đến trung đoàn , các cơ sở vận chuyển đường sắt đều đã sẵn sàng vận chuyển ra mặt trận . Tính toán cho kế hoạch vận chuyển bằng đường sắt được dựa trên các số liệu từ chiến tranh Áo-Phổ 4 năm về trước .  Quy trình vận chuyển giờ đây là ngay lập tức di chuyển ngay khi toàn bộ dự bị đã được gọi đến , cường độ hoạt động của 1 tuyến đường sắt trong 1 ngày là 12 chuyến tàu với đường sắt đơn và 18 chuyến tàu với đường sắt đôi . Quá trình vận chuyển 1 quân đoàn được hoàn tất trong 5,5 ngày - trong đó 3,5 ngày là thời gian làm việc .  Bằng việc phân bố cẩn thận các tuyến đường sắt dẫn đến mặt trận , không có bất kỳ tuyến nào bỏ sót không sử dụng và khối lượng công việc tối đa của các tuyến đường sẽ được thực hiện . Vào thời bình vì các tuyến đường sắt mới liên tục được xây dựng và khi thời chiến ta  tận dụng các tuyến đường mới này thì việc một số nhóm quân di chuyển nhanh hơn cũng như tách rời giữa các nhóm không theo ý muốn sẽ khiến quá trình tập trung quân số trên mặt trận sẽ diễn ra hỗn loạn . Như vậy các kế hoạch mới luôn luôn được Bộ Tổng Tham Mưu cập nhật trong suốt thời bình để có thể tận dụng các tuyến đường mới được xây dựng . Quy tắc chung trong các kế hoạch này là vận chuyển lực lượng chiến đấu trước và các đoàn hậu cần sau và việc trộn lẫn quân số của nhiều quân đoàn trên cùng 1 tuyến đường cần phải hạn chế tối đa nhưng 1 quân đoàn có thể được vận chuyển bằng nhiều tuyến đường khác nhau .
Các công nhân và nhân viên đường sắt ban đầu sẽ không được động viên vào quân đội nhằm đảm bảo hệ thống đường sắt có thể hoạt động với công suất tối đa , sau giai đoạn tập trung toàn bộ chủ lực đầu chiến tranh thì sẽ động viên lực lượng này .

Các tuyến đường sắt sau đây được sử dụng để vận chuyển quân số đến Mặt trận Pháp - Đức
- Liên bang Bắc Đức :
1. Berlin - Hanover - Cologne - Bingerbrück - Neukirchen
2. Leipzig - Kreiensen -  Mosbach
3. Berlin - Halle - Cassel - Frankfurt - Mannheim - Homburg
4. Dresden - Bebra - Fulda - Castell
5. Posen - Görlitz - Leipzig - Würzburg - Mainz - Landau
6. Münster - Düsseldorf - Cologne - Kall
- Vương quốc Bayern , Vương quốc Württemberg , Đại công quốc Baden
1. Augsburg - Ulm - Bruchsal
2. Nördlingen -  Crailsheim - Meckesheim
3. Würzburg - Mosbach - Heidelberg

Chỉ có 4 tuyến đường cuối vượt qua sông Rhine và dẫn đến Mặt trận , các tuyến đường còn lại được sử dụng để vận chuyển quân số đến các tuyến đường chính .
Để vận chuyển toàn bộ 10 quân đoàn đầu tiên cùng lúc ra mặt trận cần 8/5 số lượng toa tàu (thiếu) và 2/5 số lượng các đầu máy , do đó hoàn toàn đủ các trang thiết bị (do các quân đoàn không tiến ra mặt trận cùng 1 lúc) . Vào ngày 17/7 lịch trình hành quân và bảng biểu thời gian bao gồm địa điểm tập trung được gửi bằng điện tín đến các quân đoàn . Theo bảng biểu này , toàn bộ 3 Tập Đoàn Quân phải ở trạng thái sẵn sàng hành động vào ngày 3/8 - Tập Đoàn Quân I về hướng Saarlouis - Merzig ; Tập Đoàn Quân II gần Völklingen , Saarbrücken  về hướng  Saargemünd ( Sarreguemines ) ; Tập Đoàn Quân III ở 2 bờ sông Rhine gần Landau và Karlshruhe ; Quân đoàn XII. tại Kaiserslautern và Quân đoàn IX. gần Homburg và Zweibrücken . Quá trình vận chuyển được bắt đầu vào ngày 24/7 ngay sau khi các Sư đoàn đầu tiên hoàn tất quá trình tập hợp quân số . 

Dựa trên thông tin tình báo của Thiếu tá Krauss thuộc bộ tổng tham mưu , có nhiệm vụ lập bảng biên chế tác chiến của quân đội Pháp và gửi đến quân đội vào ngày 24/7 với độ chính xác cao và ít phải chỉnh sửa sau này .

’’Tính đến thời điểm hiện tại , 2^e  Corps d'Armée đang ở St.Avold cũng như 4 , 3^e  Corps d'Armée và
Vệ Binh lần lượt ở Thionville , Metz và Nancy . 5^e  Corps d'Armée tập trung giữa Bitsch và Sarreguemines và 1^er  Corps d'Armée ở Strassbourg , 6^e  Corps d'Armée ở Châlons , nhận diện được 2 Sư đoàn khác đang ở Paris . Về 7^e  Corps d'Armée ở Belfort ban đầu được suy đoán chỉ có 1 Sư đoàn dự bị và 1 Sư đoàn kỵ binh , chúng ta cho rằng Sư đoàn kỵ binh đó vẫn đang ở Paris và chuẩn bị cho một cuộc đổ bộ bằng đường biển . Tên của các chỉ huy Quân đoàn và Sư đoàn đều được biết rõ , chỉ có một vài lỗi sai ở một số tên chỉ huy Sư đoàn, Lữ đoàn và số hiệu các trung đoàn được biên chế’’

Các thông tin cơ bản về lực lượng của Pháp được gửi đến các chỉ huy ngoài mặt trận

’’Sức  mạnh tác chiến của các tiểu đoàn Pháp trung bình là khoảng 500 người . Với lực lượng dự bị , vào ngày 29/7 có thể nâng lên khoảng 700 người . Các trung đoàn kỵ binh sẽ không vượt quá 500 tay kiếm . Do đó hiện tại sức mạnh của 1 Sư đoàn bộ binh chỉ vào khoảng 6500 người và sau ngày 29/7 đạt khoảng 9700 người . 19 Sư đoàn thuộc 5  Corps d'Armée đầu tiên , cộng với Vệ binh đế chế hiện tại đạt khoảng 123 000 người và vào ngày 29/7 đạt 227 000 người với toàn bộ các  Corps d'Armée ( Thực tế vào ngày 29/7 theo bản báo cáo chính thức của Tập Đoàn Quân sông Rhine chỉ đạt 210 080 người) ‘’

Bằng các cuộc trinh sát tầm xa sang biên giới của kỵ binh , Bộ Tổng Tham Mưu nhận thấy quá trình tập trung quân số của Pháp vẫn chưa hoàn thành và các   Corps d'Armée đang có dấu hiệu di chuyển đến sát biên giới . Việc không tấn công và ngăn chặn quá trình tập kết của Sư đoàn số 16 có vẻ như không phải mục tiêu Pháp và làm dấy lên một số nghi ngờ về ý định của Tập Đoàn Quân sông Rhine .

’’Chúng ta nên tiếp tục cho rằng người Pháp sẽ vượt qua sông Rhine với toàn bộ lực lượng có sẵn trong tay với lợi thế quân số vào giai đoạn đầu nhằm ngăn chặn quá trình tập trung lực lượng của các Tập Đoàn Quân Đức’’

Tập đoàn quân  1 ít bị đe dọa bởi những bất ngờ  nhất . Được che chắn bởi các vùng lãnh thổ trung lập (Bỉ , Luxemburg ) di chuyển bằng đường bộ đến địa điểm tập trung. Sau đó có thể tấn công sang Pháp hoặc né tránh giao chiến . Tập đoàn quân III ở vị trí nguy hiểm nhất nhưng do quá trình tập trung quân số của Pháp vẫn chưa hoàn thành nên dự định trong vài ngày tới sức mạnh của Tập Đoàn Quân có thể được nâng lên đáng kể . Với Tập Đoàn Quân II bởi các quân đoàn nằm ở vị trí xa hơn ở phía Đông đất nước nên ta không thể triển khai từng Quân đoàn riêng lẻ ngay trước mặt mũi tấn công của địch , dù quá trình điều động vẫn chưa hoàn thành nhưng vẫn vượt trội về quân số vào lúc này . Do đó quá trình tập kết của Tập Đoàn Quân II thay vì được thực hiện hoàn toàn như đúng kế hoạch đề ra bởi Bộ Tổng Tham Mưu , đã được Hoàng Vương Wilhelm ra lệnh thực hiện ở một vị trí gần sông Rhine hơn . Sau khi đã hoàn tất, toàn bộ Tập Đoàn Quân sẽ hành quân ra biên giới . Chiến dịch xâm lược Pháp do đó đã được dời lại vài ngày.

 Vào ngày 23/7 , mệnh lệnh từ Sở chỉ huy  tối cao được gửi đến : Quân đoàn III. và Quân đoàn IX. di chuyển bằng tuyến Cologne-Koblenz-Bingen và sau đó đóng quân tại Kreuznach mà Mainz . Quân đoàn IV. và Vệ binh đóng quân tại Manneheim . III. và IV.AK sau đó được sử dụng làm tiền quân , di chuyển lên phía trước Kreuznach và Bad Dürkheim . Trung đoàn Long kỵ 5 hành quân từ Frankfurt a Main đến Kaiserslautern vào 22/7 có nhiệm vụ duy trì liên lạc giữa 2 Quân đoàn . Các nhóm quân từ Tập đoàn quân II tạm thời đóng ở vị trí của IX. và XII.AK , quyền chỉ huy 2 Quân đoàn này thuộc về Tập Đoàn Quân II dù vị trí sở chỉ huy của 2 Quân đoàn đang ở tận Mainz . Sư đoàn số 25 (Quân đội Hesse) đóng quân ở Genshein vào ngày 25/7 và Worms vào ngày 26 . VIII.AK dự tính sẽ đến tiếp viện cho Saarlouis và Saarbrücken vào ngày 28/7 được lệnh trong trường hợp các vị trí tiền đồn vị đẩy lùi , các tuyến đường sắt nơi đây phải được phá hủy ở mức độ sao cho có thể nhanh chóng sửa chữa và sử dụng sau này . I.AK được lệnh tập trung ở các ga đường sắt tại Berlin , VI.AK ở Görlitz và Breslau . Vị trí tập kết cuối cùng của cũng được gửi đến các chỉ huy :

Tập đoàn quân I
- VII.AK : Sư đoàn 13 , 24-27/7 , di chuyển bằng đường sắt , 31/7 - 1/8 , hành quân đến Trier . Sư đoàn 14 , 24-26/7 , di chuyển bằng đường sắt đến Aachen và Stolberg , 1-2/8 , hành quân đến Trier
- VIII.AK : Hành quân dọc bờ phải Moselle , tập hợp giữa Saarlouis và Hermeskeil hoặc tập hợp gần Kirchberg , 28 - 31/7 .

Tập đoàn quân II
- III.AK : 25-28/7 , di chuyển bằng đường sắt đến Bingen
- X.AK : 29/7 - 5/8 , đến Bingen
- IV.AK : 26-29/7 , đến Mannheim
- Vệ binh Phổ: 30/7 - 5/8 , đến Damstadt hoặc Mannheim

Tập đoàn quân III
-XI.AK : 25-27/7 , đến Germersheim và Landau .
-V.AK : 27/7 - 3/8 , đến Landau
-Quân đội Bayern : I.AK đến Speyer , II.AK đến Germersheim , cả 2 quân đoàn sẽ hoàn thành tập kết quân số vào ngày 3/8 và sẵn sàng di chuyển vào ngày 9/8
-Quân đội Württemberg : 27-28/7 , tập trung ở Karlshruhe ; 10 kỵ đội trước đó đã di chuyển đến đây vào ngày hôm qua (22/7)
-Quân đội Baden : Sư đoàn Baden hiện tại đang nằm ở phía Bắc Ratsatt

Dự bị
-IX.AK : Sư đoàn 25 di chuyển đến Worms vào 26/7 . Sư đoàn 18 , 28/7 - 2/8 , di chuyển đến Mainz
-XII.AK. : 27/7 - 2/8 , đến Mainz

Các quân đoàn đang nằm ở phía Đông đất nước
- I.AK : 27/7 - 5/8 , di chuyển đến Berlin
- II.AK : 26 - 31/7 , đến Berlin
- VI.AK : Sư đoàn 11 , 25-26/7 , hành quân đến Görlitz . Sư đoàn 12 , 25-26/7 , hành quân đến Breslau

Sư đoàn bộ binh 17 và các Sư đoàn Landwehr (Bảo vệ bờ biển và đồn trú ở hậu phương )
-17.Inf.Div. : 26-28/7 , đến Hamburg
-Sư đoàn Landwehr Vệ Binh : 28/7 - 3/8 , gần Hanover  
-Sư đoàn Landwehr 2 : 29/7 - 1/8 , gần Bremen
-Sư đoàn Landwehr 1 và 3 : Tập hợp dọc các tuyến đường sắt đến 5/8 , ở Schneidemühl (ngày nay là Piła, Ba Lan ) , Magdeburg , Stettin (ngày nay là Szczecin , Ba Lan) , Glogau (ngày nay là Głogów, Ba Lan) , Posen (Ngày nay là Poznań, Ba Lan) và Tilsit (Ngày nay là Sovetsk , Nga )

Lực lượng đồn trú tại các pháo đài sẽ được chuẩn bị hoàn thành vào ngày :

- Saarlouis : Tính đến thời điểm hiện tại đã hoàn thành và ở trong trạng thái thời chiến
- Mainz : 28/7
- Cologne : 1/8
- Koblenz : 30/7

Các pháo đài trải dọc bờ biển phía Bắc sẽ sẵn sàng vào 29-30/7

Đồn trú tại Trier , sau khi gửi 1 tiểu đoàn đến Saarlouis và Saarbrücken vẫn còn tiểu đoàn 1 và 3 thuộc Trung đoàn điểu thương số 40 cùng với Khinh kỵ số 9 . Saarlouis giờ đây được đồn trú bởi 6 tiểu đoàn thuộc Trung đoàn số 69 và 70 và 1 kỵ đội từ Thương kỵ số 7 hỗ trợ bởi pháo binh đồn trú và công binh pháo đài . Phần còn lại của Thương kỵ số 7 đồn trú tại Saarbrücken cùng II./40 (Tiểu đoàn 2 , Trung đoàn số 40) từ ngày 17/7 . Vào ngày 25/7 , Long kỵ số 5 tiếp cận Bliescaster với nhiệm vụ bảo vệ tuyến đường sắt giữa Ludwighafen và Homburg trước các nhóm trinh sát của Pháp , đồng thời giữ đường liên lạc với quân Bayern ở vùng Palatinate . Đồn trú ở Germersheim và Landau là các Trung đoàn Bayern 5 và 8  cùng pháo binh đồn trú . Bên cạnh đó Tiểu đoàn súng trường 5 ,Tiểu 1- Trung 7 và Chevauxleger 5 đã sẵn sàng được triển khai chiếm lĩnh các vị trí quan trọng gần biên giới . Tư lệnh Lữ đoàn bộ binh Bayern 8 trước đó đã lệnh cho 1 phần lực lượng của mình di chuyển vào ngày 16/7 .  Vì lực lượng tương đối yếu nên chỉ có các khu vực quan trọng trên các tuyến đường chính được chiếm lĩnh : Tiểu đoàn súng trường 5 cùng 2 kỵ đội canh phòng dọc Homburg , Zweibrücken , Pirmasens và Vorderweidenthal . Lực lượng đồn trú ở thị trấn Windel được tiếp viện bởi 1 kỵ đội Baden vào ngày 19 . Vào ngày 22/7 , ngay cả trước khi quá trình tập hợp quân số được hoàn thành , các Trung đoàn Bayern 5 , 9 ; các tiểu đoàn súng trường 6 , 10 ; 2 Trung đoàn Chevauxleger cùng 2 khẩu đội di chuyển bằng đường sắt nhằm tiếp viện cho lực lượng đồn trú yếu ớt ở vùng Palatinate , đồn trú ở khu vực giữa Landau và Weissenburg . Toàn bộ lực lượng này ngoại trừ Chevauxleger 5 đều thuộc Sư đoàn Bayern 4  . Vào ngày 23/7 , Ltn.Gen. (Trung tướng) von Bothmer đến nắm quyền chỉ huy Sư đoàn , với sức mạnh lúc này gồm 100% Kỵ binh , 2/3 bộ binh và mỗi khẩu đội thiếu khoảng 30 con ngựa .Vào ngày 24/7 tập trung ở khu vực Palatinate gồm khoảng 10 tiểu đoàn , 8 kỵ đội và 2 khẩu đội Bayern với sở chỉ huy ở Billigheim . Trong đó 2  tiểu đoàn và 2 kỵ đội được đẩy về Weissenburg , 1 tiểu đoàn và 2 kỵ đội tuần tra từ Langenkandel qua Bienwald đến Lauterburg .

Về phía Baden , Hagenbach nằm bên bờ trái sông Rhine từ ngày 18 đã được đồn trú bởi 1 tiểu đoàn và 1 kỵ đội với nhiệm vụ canh chừng Lauterburg và duy trì liên lạc với Winden . Ở bờ phải Rhine , Lữ đoàn kỵ binh Baden từ ngày 17 đã tiến hành các chuyến trinh sát đến tận Lauter . Ngay sau khi lực lượng dự bị di chuyển đến , các Trung đoàn Baden 3 và 5 rời khỏi Rastatt và lập thành Lữ đoàn 3, đóng quân giữa Mörsch và Daxlanden từ ngày 20/7 .  Lữ đoàn này sau đó được tăng cường bởi 1 kỵ đội thuộc Long kỵ 3 và 2 khẩu đội . Đến ngày 23/7 toàn bộ Sư đoàn Baden tập hợp giữa Karlsruhe và  Mörsch , chỉ chờ các đoàn xe hậu cần trước khi di chuyển . Sư đoàn đã triển khai tiền quân gồm Lựu binh 2 và Long kỵ 2 cùng 2 khẩu đội dưới quyền tướng von la Roche di chuyển đến Murg . Chủ lực của tiền quân lập thành 1 tuyến giữa Kuppenheim và Oos ; 2 kỵ đội đóng quân ở các tiền đồn tại Bühl và Lichtenau quan sát đường biên giới ở bờ kia sông Rhine . Vào ngày 18/7 , toàn bộ Kỵ binh tiến đến Kehl và bộ binh hành quân đến đây vào ngày 22/7. Cũng trong ngày 23/7 , 10 kỵ đội từ Vương quốc Württemberg gia nhập Sư đoàn Baden theo lệnh từ Berlin . Các kỵ đội này được vận chuyển bằng đường sắt từ Stuttgart và Ludwigsburg đến Durlach và đóng quân giữa Ettlingen - Grötzingen . Các chướng ngại vật được đặt ở Bienwald và trên các tuyến đường ray ở vùng Palatinate nhằm đề phòng một cuộc xâm lược .Vào ngày 16/7 liên lạc với Baden qua cầu Kehl được cắt đứt , thay vào đó là liên lạc điện tín được thiết lập toàn mặt trận Palatinate . Trong một vài ngày tiếp theo các cầu và bè vượt sông dọc Hüningen và Lauterburg đều được dỡ bỏ .
Vào ngày 22/7 phần bờ đê đặt trụ cầu Kehl được cho nổ tung ,   riêng cầu Maxau cần phải được giữ càng lâu càng tốt được đồn trú bởi công binh Baden và Bayern . Vào ngày 30/7 cây cầu được vận chuyển đến Gemersheim bằng 2 tàu kéo đậu ở cảng Maxau . Theo thông tin từ trinh sát và tình báo , các xuồng pháo của Pháp đã rời khỏi Strassbourg  , một vật cản lớn đã được thả xuống sông Rhine ngay gần cầu Maxau và 1 khẩu đội với 8 pháo 12-Pfünder từ đội phá hủy công trình được kéo đến đó từ Kehl. Một vật cản khác cũng được thả xuống gần Mannheim và tại Murg gần Ratstatt , các con tàu được chất đầy đá và sau đó đánh chìm để làm vật cản dưới đáy sông .

Khu vực trước Saarbrücken liên tục bị quấy rối từ ngày 17 bởi các lực lượng hải quan Pháp , 3 kỵ đội thuộc Thương kỵ 7 tiến hành trinh sát tại Forbach phát hiện một vài kỵ đội Chasseurs à cheval liền tiến hành tấn công và đẩy lùi  họ tới Stiring . Vào ngày hôm sau , sự hiện diện của Sư đoàn 2 - Quân đoàn 2 đã được xác định . Tại Saarlouis , nhóm tuần tra bị Hải quan Pháp nổ súng , trung úy von Alten bị thương sau đó  8./70 (Đại đội 8 , Trung đoàn số 70) tiến hành tấn công và giết chết 2 hải quan 2 con ngựa và bắt giữ 4 tù binh . Rương tiền trong một nhà kho ở Shreckling  bị cướp .

Tại Völklingen một vài nhóm tuần tra của Pháp liên tục quấy rối buộc chỉ huy pháo đài tại Saarlouis phải  triển khai đến đó 3 đại đội từ II./69 và 1 đại đội từ F./69 ; phần còn lại của F./69 sau đó đến thế chỗ cho II./69 vào ngày 28/7 .

Ở bên phía cánh phải một nhóm tuần tra Khinh kỵ Pháp vượt qua biên giới từ Perl và đẩy đến tận Saarburg . Một vài ngày sau một cuộc đột kích dọc tuyến đường Metz - Saarlouis được thực hiện và đẩy đến Nieder-Willing buộc lực lượng đồn trú phải di chuyển từ Trier đến Konz và chiếm lĩnh vị trí từ biên giới Bỉ đến Saarburg nhằm bảo vệ tuyến đường sắt .

Vào ngày 24/7 Trung úy von Voigt dẫn đầu một nhóm từ Thương kỵ 7 băng qua biên giới với ý định phá hủy tuyến đường sắt Bitche - Sarreguemines đoạn gần Bliesbruck . Nhưng khi chỉ tháo bỏ được một vài đoạn ray thì họ ngay lập tức bị phát hiện và đẩy lùi ngược lại biên giới . Vào ngày 26/7 thêm một cuộc đột kích như vậy nữa được thực hiện và kết quả là một trận giao chiến nổ ra gần Rheinheim với sự tham gia của Thương kỵ 7 hỗ trợ bởi Tiểu đoàn súng trường 5 (Bayern) từ Zweibrücken.

Nhằm đảm bảo cho các vị trí thả quân gần biên giới Vương thái tử Phổ vào ngày 25/7 đã nhận được lệnh nhận quyền chỉ huy V.AK và XI.AK . 2 Quân đoàn này sẽ đóng quân gần Landau và Gemmersheim và tạm thời được đặt dưới quyền chỉ huy của trung tướng von Kirchbach nhằm phòng ngự dọc tuyến Klingbach trước các mũi tấn công bất ngờ của Pháp . Nếu quân Pháp vượt qua sông Rhine gần Strassbourg , XI.AK sẽ di chuyển sang bờ phải đến Oos nhằm viện trợ cho quân Baden . Trong  trường hợp cánh trái của người Baden bị tấn công và Sư đoàn Württemberg đã di chuyển đến Klingbach qua ngã đường Maxau và  Gemmersheim và nếu 2 Quân đoàn Bayern chưa thể tiến đến hỗ trợ thì IV.AK , lúc này đã tập trung tại Mannheim sẽ tiến đến hỗ trợ .  Tính đến thời điểm hiện tại , theo các thông tin đến từ các tiền đồn ở phía Nam vùng Palatinate , phát hiện dấu hiệu di chuyển từ Bitche đến Wissembourg và Bienwald cũng như vượt qua biên giới chiếm đóng Hornbach , Sturzelbronn và Schönau . 1 Trung đoàn bộ binh , 2 trung đoàn kỵ binh và 1 khẩu đội bị phát hiện ở Altenstadt gần Wissembourg . Các thông tin từ phía Baden cho biết họ đã phát hiện một số dấu hiệu di chuyển dọc tuyến Strassbourg - Lautern và số lượng lớn các trang thiết bị đang tập kết ở Lautern . (Lúc này Quân Đoàn 1 của MacMahon đã bắt đầu rời khỏi Strassbourg và tiến đến Wissembourg) .Bộ Tổng Tham Mưu Phổ ước đoán rằng một cuộc tấn công nhằm vào Tập Đoàn Quân III sẽ được thực hiện vào ngày 26 với lực lượng thuộc Quân đoàn 1 và Quân đoàn 5 của Pháp với tổng cộng 80 000 quân từ Lauter . Các thông báo đề phòng được gửi đến XI.AK. , Quân đoàn này sau đó được tập trung tại Landau và chuẩn bị các vị trí phòng ngự . Vào chiều hôm đó khi thực tế không có bất kì cuộc tấn công nào diễn ra , Quân đoàn quay trở lại vị trí nghỉ ngơi của mình .

Vào ngày 26/7 cho tới thời điểm này trước Lauterbourg chỉ phát hiện một số bảo an Pháp , để có thể thu thập thêm thông tin Đại tá , bá tước Zeppelin (sau này là cha đẻ của khí cầu Zeppelin) từ Bộ Tổng Tham Mưu Württemberg cùng 3 sĩ quan Baden và 3 Long kỵ tiến hành một chuyến trinh sát từ Lauterburg . Họ phát hiện lực lượng kỵ binh Pháp canh phòng ở Seltz rất yếu và từ đây thâm nhập vào sâu trong biên giới đến tận Niederbronn nơi tướng Bernis - chỉ huy Lữ 1 , Sư kỵ binh , Quân đoàn 5 đặt sở chỉ huy cùng 12^e Chasseurs  ,nhóm trinh sát nghỉ ngơi đến hết ngày hôm đó tại làng Schirlenhof . Vào ngày bị quân Pháp phát hiện và tấn công bất ngờ , toàn bộ đều bị bắt làm tù binh , Trung úy Winsloe thiệt mạng duy chỉ một mình Bá tước Zeppelin chạy trốn được về biên giới . Chuyến trinh sát này dù tổn thất lớn nhưng đã cung cấp thông tin quan trọng về việc không có bất cứ một lực lượng quy mô lớn nào được tập trung tại gần Wörth . Thông tin này sau đó được xác nhận bởi 2 đại đội đến từ Trung đoàn Bayern 4 và Trung đoàn Baden 4 , hỗ trợ bởi 1 Kỵ đội thuộc Long kỵ vệ sĩ Baden thâm nhập vào Lauterbourg 

Sau chuyến trinh sát này , bá tước Zeppelin đã trở thành một nhân vật nổi tiếng  tại Đức

Vương thái tử Phổ Friedrick Karl rời Berlin trong cùng ngày và đến thăm các đồng minh tại München , Stuttgart , Karlsruhe . Vị Tư lệnh Tập Đoàn Quân III sau đó có mặt tại Speyer vào ngày 30/7 và ngay lập tức  lệnh cho Sư đoàn Baden tập kết tại Karlsruhe và Sư đoàn Wüttermberg tập kết tại Graben.

Vào ngày 27/7 các nhóm tuần tra phát hiện một lực lượng đáng kể của Pháp di chuyển về Forbach và Sarreguemines (Đây chính là các Quân đoàn 2, 3 , 5 dưới quyền Bazaine đang chuẩn bị tấn công Saarbrücken) . Các cuộc đấu súng đã nỗ ra với Trung đoàn số 40 và đoạn đường sắt dẫn từ Phổ đến Sarreguemines đã bị phá hủy . Một nhóm bộ binh Phổ đang di chuyển từ Völklingen đến Ludweiler bị đẩy lùi trước một lực lượng vượt trội hơn .  Vào ngày 28/7 , phía Pháp tổ chức một cuộc tuần tra từ phía Nam Saarbrücken và được hỗ trợ bởi 2 khẩu pháo đặt trên đồi Spicheren. Tuy nhiên cả 2 khẩu pháo chỉ bắn 20 phát và bộ binh không tiếp cận thành phố gần hơn 300m .

Các cuộc độ súng nhỏ lẻ khác diễn ra gần Merzig tuy nhiên có vẻ như người Pháp không có ý định nào ở Hạ Saar nên đồn trú Rehlingen và Dillengen chỉ cần vài phân đội từ Trung đoàn số 70 ở Saarlouis . Vào ngày 29  Bazaine rút các tiền đồn về phía sau cùng lúc đó xây dựng các chiến hào ở một số điểm , đặc biệt là trên đồi Spicheren . Toàn bộ các ngôi làng từ Forbach đến Sarreguemines đều tràn ngập quân Pháp , dấu hiệu của một lực lượng quy mô lớn đang tập trung tại đây . Các cuộc hành quân về phía Đông được phát hiện , Đại tá Wright cùng Trung đoàn Long kỵ số 5 chạm trán với tiền đồn của một lực lượng Pháp mạnh gần Breidenbach , nửa đường từ Zweibrücken đến Bitche . Quân đoàn 4 có vẻ như cũng đang di chuyển theo hướng Đông Nam từ Thionville , một số Trung đoàn của Quân đoàn này đã bị phát hiện bởi các tiền đồn ở phía Bắc Bouzonville . Quân Pháp cho sửa chữa lại cây cầu đã bị nổ tung ở   Sarreguemines và bắc 3 cầu phao gần khu vực đó . Trung tá von Pestel lúc này không chỉ chỉ huy II./40 cùng 3 kỵ đội từ Thương kỵ 7 mà còn phải bao quát được khu vực chạy dọc mặt trận được giao cho mình . Vào ngày 30/7 , một toán trinh sát của Pháp bị đẩy lùi khỏi rừng St.Annual bởi 8./40 trong một chuyến tuần tra gần Spicheren - Alsting . Sang ngày hôm sau , tư lệnh VIII.AK lệnh trực tiếp cho 2 tiểu đoàn còn loại của Trung đoàn số 40 hành quân đến   Saarbrücken với dự định sử dụng toàn bộ Trung đoàn số 40 làm chậm bước tiếp của Pháp và ngay sau đó rút lui về Lebach . Cùng lúc này người Pháp cũng đang có dấu hiệu luân chuyển quân số gần  Stiring và một đoàn pháo binh đang trên đường từ St.Avold di chuyển đến Forbach . Tiền quân Pháp được triển khai từ Bitche đến một ngọn đồi tại Hanviller và tiến hành đào hào tại vị trí này ngay sau đó . 

Bộ chỉ huy chung các lực lượng Đức vào lúc này đang nghĩ đến các tình huống khi một lực lượng đáng kể Pháp , lúc này đã tập trung gần biên giới sẽ thực hiện đòn tấn công chủ lực vào cuối tháng . Tập đoàn quân I lúc này với chỉ 50 000 bộ binh có thể hạn chế đụng độ với một lực lượng vượt trội ở khu vực và rút lui về sau , Tập Đoàn Quân III vẫn chưa hoàn thành tập kết và bị chia cắt ở 2 bên bờ sông Rhine . Một lực lượng đáng kể thuộc Tập Đoàn Quân này đã tập hợp sau tuyến Landau-Karlsruhe bao gồm XI.AK , một nửa của V.AK , 1 Sư đoàn Bayern , Sư đoàn  Württemberg và Sư đoàn Baden đã được tập hợp tại đây với sức mạnh khoảng 77 000 bộ binh , khi nửa còn lại của V.AK và 3 Sư đoàn Bayern di chuyển đến sẽ nâng sức mạnh lên 125 000 bộ binh . Quá trình tập hợp Tập Đoàn Quân II trong khi đó được tiếp tục diễn ra trước Mainz dưới sự che chở 2 cánh của 2 Tập Đoàn Quân nêu trên cũng như khoảng cách xa đến biên giới, vào ngày 30/7 lực lượng này có sức mạnh khoảng 194 000 bộ binh .  Tập Đoàn Quân II vào lúc này cần phải nhanh chóng di chuyển lên phía trước về hướng Saar nhằm dọn thêm không gian trống cho Quân đoàn I. và Quân đoàn VI. đã bắt đầu lên đường di chuyển đến mặt trận bằng đường sắt .  

 Vào ngày 29/7 một bức điện tín được gửi đến Tập Đoàn Quân I nhằm tập kết tại tuyến Wadern-Losheim và Tập Đoàn Quân II nhằm di chuyển vị trí trú quân của III.AK và IV.AK đến Alsenz-Göllheim-Grünstadt - một vị trí phòng ngự thuận lợi được vừa được trinh sát bởi Bộ Tổng Tham Mưu  , cũng như di chuyển IX.AK và XII.AK để dọn chỗ cho I.AK và VI.AK .

30/7 , Tập Đoàn Quân II triển khai Sư đoàn kỵ binh 5 và 6 đến khu vực Saarbrücken-Bitsch . IX.AK xa hơn về phía sau được lệnh di chuyển đến cùng chiến tuyến với III.AK và IV.AK . Một bức điện tín cùng ngày hôm đó được gửi đến Tham Mưu Trưởng Tập Đoàn Quân III  từ Bộ Tổng Tham Mưu :

’’Bệ hạ cho rằng điều đó là phù hợp khi Tập Đoàn Quân III cùng với quân Baden , Württemberg  băng qua bờ trái sông Rhine và tiến công theo hướng Tây Nam , tìm kiếm lực lượng địch và tấn công bọn họ . Quá trình xây dựng các cây cầu trên Lauternburg do đó sẽ không cần thực hiện và đảm bảo khả năng phòng ngự tốt nhất cho Nam Đức
(Kí tên) VON MOLTKE’’

Tư lệnh Tập Đoàn Quân III - Vương Thái Tử Phổ  trong khi đó cho rằng bởi lực lượng của ông ta vẫn chưa thể hoàn thành tập hợp và phần lớn các đoàn xe vận tải vẫn còn ở hậu phương nên đòn tấn công chưa thể được diễn ra ngay lập tức và việc tiến hành các chiến dịch thiếu sự chuẩn bị đầy đủ sẽ gây ra những khó khăn khó có thể được khắc phục sau này . Ông báo cáo trở lại vào ngày 31/7 rằng ông không thể thực hiện cuộc tấn công vì những lí do nêu trên và sẽ tạm thời để quân Württemberg cùng Baden nằm ở bờ phải sông Rhine .

Tập Đoàn Quân II tiếp tục di chuyển đến biên giới dưới sự che chắn của Tập Đoàn Quân III , các mệnh lệnh được đưa ra vào ngày 31/7  yêu cầu các nhóm trinh sát tiền quân tiếp tục hoạt động ở phía trước TĐQ từ ngày 2/8 , các Quân Đoàn theo sau bằng đường ray nhanh chóng tiếp cận lực lượng chủ lực , vị trí nhả quân được dời lên phía trước đến Birkenfeld và Kaiserslautern vào lúc này đã được các che chắn bởi lực lượng đang tiến ra biên giới .  

14 ngày đã trôi qua kể từ ngày Pháp tuyên chuyến ,trong khi các lực lượng Đức đang dần tập hợp sức mạnh của mình  thì  ở phía bên kia bờ Rhine vẫn chưa có bất kỳ động thái đáng kể nào và lợi thế về quân số đã bắt đầu ngả về Đức .

Xem 
Bảng biên chế tác chiến , chiến tranh - Ngày 1 tháng 8 năm 1870

 

 CHƯƠNG TRƯỚC

CHƯƠNG KẾ